Του Γιώργου Μελέα*,
Η έγκριση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) για την περίοδο 2021-2027 σε συνδυασμό με το πρόγραμμα "Επόμενη Γενιά ΕΕ'' τον Δεκέμβριο του 2020 αποτέλεσε ορόσημο για την Ευρώπη και σηματοδότησε την κίνηση της Ευρώπης να ξεπεράσει και να αφήσει πίσω τις πληγές που άφησε η πανδημία του κορονοϊού. Η αλληλεγγύη, η συνεργασία, η επικουρικότητα, η κοινωνική και οικονομική συνοχή βρέθηκαν ξανά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας και απάλυναν τις πληγές που είχαν ανοίξει στην διαδικασία της πρώτης φάσης της πανδημίας όπου κάθε κράτος μέλος προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της μόνο του επιβάλλοντας περιορισμούς και ελέγχους σε όλους τους τομείς.
Από τον Δεκέμβριο του 2020 έχει περάσει σχεδόν 1,5 χρόνος αλλά στην πραγματικότητα είναι σαν να έχουν περάσει κάποιες δεκαετίες. Τα γεγονότα που έχουν συμβεί από τότε με αποκορύφωμα τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν ξεπεράσει κάθε νοσηρή φαντασία. Ποια είναι η κατάσταση που βιώνει τούτη την στιγμή η Ευρώπη;
Σύμφωνα με τις θερινές ενδιάμεσες οικονομικές προβλέψεις του 2022, η οικονομία της ΕΕ θα σημειώσει ανάπτυξη 2,7 % το 2022 και 1,5 % το 2023. Ο ρυθμός ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να ανέλθει σε 2,6 % το 2022 και να υποχωρήσει σε 1,4 % το 2023. Ο ετήσιος μέσος πληθωρισμός προβλέπεται να κορυφωθεί σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2022, στο 7,6 % στη ζώνη του ευρώ και στο 8,3 % στην ΕΕ, προτού υποχωρήσει το 2023 σε 4,0 % και 4,6 %, αντίστοιχα.
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία σε συνδυασμό με την πανδημία που δηλώνει ακόμη παρούσα, εξακολουθεί να επηρεάζει αρνητικά την οικονομία της ΕΕ, θέτοντας την σε τροχιά χαμηλότερης ανάπτυξης και υψηλότερου πληθωρισμού σε σύγκριση με τις προηγούμενες εαρινές προβλέψεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΠΔΠ και το Ταμείο Ανάκαμψης φαίνεται να είναι μεν σημαντικά εργαλεία αλλά από μόνα τους δεν διαφαίνεται ότι είναι ικανά να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές της ενέργειας αλλά και τον πληθωρισμό που καταρρίπτει κάθε ρεκόρ. Ήδη ο κίνδυνος του κλεισίματος της στρόφιγγας του φυσικού αερίου από την Ρωσία έχει σημάνει συναγερμό στις ευρωπαϊκές οικονομίες και απαιτούνται μέτρα ρηξικέλευθα για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Η ενεργειακή φτώχεια είναι κοντά και θα πλήξει τους πάντες: νοικοκυριά, πολίτες, επιχειρήσεις, οικονομία και τελικά και τις κυβερνήσεις.
Ήδη στην Ευρώπη συζητιέται ότι χρειάζεται τροποποίηση του ΠΔΠ. Δεν υπάρχουν πλέον διαθέσιμα ποσά σε περίπτωση που υπάρξει ακόμη μια κρίση αφού οι δαπάνες του πολυετούς προϋπολογισμού έχουν προσεγγίσει τις οροφές του!
Η Ελλάδα και τα υπόλοιπα πιο φτωχά ΚΜ τα οποία έχουν να αντιμετωπίσουν και το υψηλό χρέος πρέπει να πιέσουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Η ενεργειακή κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με εθνικές πηγές. Η τροποποίηση του ΠΔΠ με την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων ή την ακόμη μια φορά έξοδο στις αγορές είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των σοβαρών προκλήσεων. Ο χειμώνας θα είναι πολύ δύσκολος χωρίς λήψη πρόσθετων μέτρων.
*Ο Γιώργος Μελέας είναι Εθνικός Εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
