Η πυρηνική ενέργεια, όρος σχεδόν απαγορευμένος στον δημόσιο διάλογο στη χώρα μας όταν υπήρχε έστω και υποψία συζήτησης για χρήση πυρηνικής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή, επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο.
Η κλιματική αλλαγή, η πράσινη μετάβαση και η ιλιγγιώδης άνοδος του ενεργειακού κόστους ανοίγουν δειλά – δειλά τον διάλογο, ακόμα βέβαια σε εμβρυακό στάδιο, για το αν και κατά πόσο η πυρηνική ενέργεια, στην πλέον «ήπια» μορφή της (παραγωγή ενέργειας από αρθρωτούς αντιδραστήρες), θα μπορούσε να συμβάλλει στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας μας και στην απαγκίστρωσή της από τα ορυκτά καύσιμα.
Οι συνιδρυτές της startup «Athlos Energy», Διονύσης Χιώνης και Ευστάθιος Βλασσόπουλος, αμφότεροι πτυχιούχοι με μεταπτυχιακές και διπλωματικές σπουδές (σε Πυρηνική Μηχανική και Φυσική) στην Ελβετία στοχεύουν στην ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της χρήσης πυρηνικής ενέργειας από την Ελλάδα, με τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες να βρίσκονται στην αιχμή της στρατηγικής τους.
Οι συνιδρυτές της Athlos Energy, σε συνέντευξη που παραχώρησαν στο energymag.gr, ξεδιπλώνουν το όραμά τους για την διείσδυση της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα, αναλύουν τα οφέλη ενώ εξηγούν τι είναι οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες που μεταβάλουν το τοπίο στην παραγωγή ενέργειας παρέχοντας, όπως διαβεβαιώνουν, τα μέγιστα επίπεδα ασφαλείας.
«Να εισαχθεί η πυρηνική ενέργεια στο ΕΣΕΚ»
Ποιο είναι το όραμά σας; Ποιος ο στόχος της εταιρείας σας;
Συγκροτήσαμε την Athlos Energy με τον σαφή στόχο της προετοιμασίας αλλά και ουσιαστικής συμμετοχής μας τόσο στην υλοποίηση, όσο και στην λειτουργία του πρώτου πυρηνικού προγράμματος στην Ελλάδα, λαμβάνοντας κομβικό συμβουλευτικό και συντονιστικό ρόλο σε καθένα εκ των επιμέρους βημάτων που απαιτούνται. Βεβαίως να ξεκαθαρίσουμε ότι, αν και αποτελούμε την πρώτη ελληνική start-up στο χώρο της πυρηνικής βιομηχανίας, δεν υπολειπόμαστε σε καμία περίπτωση της αναγκαίας εμπειρίας. Τουναντίον, η μακρόχρονη εργασιακή μας θητεία σε, διαδοχικά όλο και πιο καίρια, πόστα της διεθνούς πυρηνικής βιομηχανίας, προέκυψε κατόπιν της ακαδημαϊκής σχετικής μας εξειδίκευσης, και εν τέλει μας κατέστησε σίγουρους για το πόσο εφικτό τυγχάνει το εταιρικό μας όραμα.
Αυτό που προέχει βέβαια σήμερα είναι η καταρχάς ανάδειξη του ζητήματος στον δημόσιο διάλογο, της σημασίας δηλαδή συμμετοχής της πυρηνικής ενέργειας στο ελληνικό ενεργειακό μείγμα, με εμπεριστατωμένες τοποθετήσεις και μακρόπνοη συλλογιστική πορεία.
Ιδανικά, πρώτος καρπός της προπαρασκευαστικής προσωπικής μας προσπάθειας είναι το να πεισθεί η ελληνική κυβέρνηση να εισάγει την πυρηνική ενέργεια στην επόμενη αναθεώρηση για το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), γεγονός που θα μας έδινε το πράσινο φως για τα μετέπειτα βήματα μας.
Στην Ελλάδα, το θέμα της πυρηνικής ενέργειας για την ηλεκτροπαραγωγή αντιμετωπίζεται με καχυποψία. Ποια τα οφέλη για την χώρα μας από την ανάπτυξη σταθμών πυρηνικής ενέργειας; Θα πέσουν οι τιμές στο ρεύμα;
Συμβαίνει το εξής παράδοξο: ενώ η πυρηνική βιομηχανία σε παγκόσμιο επίπεδο επεκτείνεται συνεχώς, αναφερόμενοι τόσο στην τελειοποίηση της τεχνολογικά, όσο και στην σταδιακή ένταξη της στην ενεργειακή πολιτική πολλών χωρών, ταυτόχρονα δεν δίδεται βαρύτητα στο επικοινωνιακό κομμάτι και μάλιστα σε εκλαϊκευμένο επίπεδο. Το έλλειμμα αυτό σφαιρικής ενημέρωσης οδηγεί σαφέστατα σε στερεοτυπικούς συνειρμούς, όπως για παράδειγμα την ταύτιση της πυρηνική ενέργειας με τα πυρηνικά όπλα και με πυρηνικά ατυχήματα. Τα παραπάνω τα έχουμε διαπιστώσει και οι ίδιοι σε διαπροσωπικό επίπεδο, όπου μέσα από συζητήσεις μας με τρίτους, την καχυποψία αυτή διαδέχεται άμεσο ενδιαφέρον για την επιστήμη μας.
Όσον αφορά την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων που μας δεσμεύουν σε εθνικό επίπεδο, παρατηρούμε ότι ο μέσος συμπολίτης μας, ακόμα και όταν δεν τυγχάνει εξοικειωμένος με τα θεσμικά ενεργειακά οργανογράμματα, διαισθάνεται πως χωρίς αλλαγή των υπαρχουσών συνθηκών, τα νούμερα δεν βγαίνουν, καθώς λέμε στην καθομιλουμένη. Από μεριά μας, οφείλουμε να εξηγήσουμε με απλά λόγια τι σημαίνει πυρηνικός αντιδραστήρας, ποια είναι τα πλεονεκτήματα που μπορεί να προσδώσει αλλά και ποιες προκλήσεις και ρίσκα υπάρχουν, ενστερνιζόμενοι την πεποίθηση ότι η τεχνοκρατική μας θέση δεν αναιρείται από την συστηματική επικοινωνία με το σύνολο της κοινωνίας αλλά αντιθέτως ενισχύεται από αυτήν.
Η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί ποικιλοτρόπως από την έναρξη ενός πυρηνικού προγράμματος. Πρώτον, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες υπερκαλύπτουν όλες τις τεχνικές παραμέτρους προκειμένου να λάβουν τον ρόλο που κατέχουν σήμερα οι λιγνιτικοί σταθμοί και οι σταθμοί φυσικού αερίου ως εγγυημένη πηγή ενεργειακού φορτίου βάσης, λειτουργώντας αδιάκοπα 24 ώρες την ημέρα και ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες. Στο ερώτημα, γιατί να προβούμε σε αυτήν την απαιτητική ενεργειακή στροφή, η απάντηση είναι ξεκάθαρη και σαφής. Οι λιγνιτικοί σταθμοί μας στοχεύεται να ολοκληρώσουν τη λειτουργία τους περί το 2030, ενώ ακόμα και οι νέοι σταθμοί φυσικού αερίου έχουν ένα προβλεπόμενο χρόνο ζωής μέχρι το 2040-2050. Καθώς οι ενεργειακές ανάγκες στη χώρα μας θα συνεχίσουν να αυξάνονται με ραγδαίο ρυθμό, η πυρηνική ενέργεια θα μπορέσει να καλύψει το κενό στο φορτίο βάσης που θα δημιουργηθεί.
«Πράσινη μορφή ενέργειας»
Η μετάβαση αυτή δεν συνιστά μια αζύγιστη αναπόφευκτη απόφαση ανάγκης, αλλά αντίθετα αποτελεί ένα περαιτέρω βήμα προς τα εμπρός στην εξασφάλιση αειφόρου ανάπτυξης. Πολύς κόσμος αγνοεί ότι η πυρηνική ενέργεια είναι μία πράσινη μορφή ενέργειας χωρίς εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου αλλά και με υψηλότατη ενεργειακή πυκνότητα. Με απλά λόγια, ένας πυρηνικός αντιδραστήρας μπορεί να προσφέρει τεράστια ποσά ενέργειας χρησιμοποιώντας τον ελάχιστο όγκο πρώτων υλών (τόσο για την κατασκευή όσο και για τη λειτουργία του) και την ελάχιστη επιφάνεια γης.
«Γεωπολιτικές συμμαχίες, θέσεις εργασίες, παραγωγή υδρογόνου, αφαλάτωση»
Άλλο σημαντικό απότοκο της νέας πυρηνικής εποχής θα είναι βεβαίως η σύναψη ισχυρότατων συνεργασιών με χώρες της Δύσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε γεωπολιτικό επίπεδο. Ενώ παράλληλα, εκατοντάδες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν μέσω ενός πυρηνικού προγράμματος βελτιώνοντας ουσιαστικά το βιοτικό και οικονομικό επίπεδο των περιοχών πέριξ των αντιδραστήρων.
Τέλος, η πυρηνική ενέργεια δεν περιορίζεται στην ηλεκτροδότηση του δικτύου αλλά δύναται να τροφοδοτήσει ένα ευρύτερο φάσμα εφαρμογών όπως είναι η παραγωγή υδρογόνου (pink hydrogen), η αφαλάτωση, η υποστήριξη της βαριάς βιομηχανίας αλλά και τα data centers καθώς και στην ναυτιλία τόσο ως καύσιμο των cargo πλοίων όσο και για την ηλεκτροδότηση μη διασυνδεδεμένων νησιών.
«Μείωση χονδρικής τιμής ρεύματος 25%»
Σχετικά με την επίδραση στις τιμές του ρεύματος, θα χρειαστεί να γίνει σειρά συστηματικών μελετών στοχευμένη στην Ελληνική αγορά ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τόσο τα πιθανά σενάρια εισαγωγής της πυρηνικής ενέργειας, όσο και την διακύμανση της μέσης τιμής του ρεύματος. Η πρώτη σχετική μελέτη υιοθέτησης μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (Small Modular Reactors, SMR), από το ΑΠΘ και την ομάδα του κ. καθηγητή Παντελή Μπίσκα, παρουσιάστηκε πρόσφατα στο συνέδριο του ΙΕΝΕ. Συμπερασματικά, η μελέτη παρουσιάζει τα οφέλη τόσο από την πλευρά του επενδυτή όσο και από την πλευρά του καταναλωτή αναδεικνύοντας τόσo την βιωσιμότητα και την επενδυτική κερδοφορία αυτών των επιχειρηματικών πλάνων, όσο και μείωση της τιμής της χονδρικής τιμής ρεύματος έως 25%.
«Εναλλακτική λύση για λιγνίτη και φυσικό αέριο με υψηλό επίπεδο ασφαλείας οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες»
Με απλά λόγια, τι είναι οι μικροί πυρηνικοί αντιδραστήρες, τα λεγόμενα πυρηνικά τσέπης που προτείνετε να υιοθετήσει η χώρα μας; Ποια είναι η διαφορά τους με τους συμβατικούς μεγάλους πυρηνικούς σταθμούς;
Οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (Small Modular Reactors - SMR) βασίζονται στην τεχνογνωσία δεκαετιών της πυρηνικής βιομηχανίας. Συνιστούν μία ευρύτερη κατηγορία του κλάδου της πυρηνικής βιομηχανίας. Δηλαδή, σαν τεχνικός όρος ομαδοποιεί διαφόρους τύπους αντιδραστήρων που έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την μικρότερη εγκατεστημένη ισχύ (περί τα 300MW) σε σχέση με τους εν λειτουργία μεγάλους πυρηνικούς αντιδραστήρων (περί τα 1000MW). Σήμερα υπάρχουν δεκάδες τεχνολογίες SMR υπό σχεδίαση, ενώ, στις Δυτικές Χώρες, η General Electric κατέχει προς το παρόν την αποκλειστικότητα σε ό,τι αφορά την υπό κατασκευή τέτοιου πρότυπου αντιδραστήρα. Προβλέπεται πως οι πρώτοι SMRs θα βρίσκονται σε ευρεία κατασκευή και λειτουργία σε δεκάδες χώρες της Ευρώπης και της Αμερική μέχρι το 2035.
Το στρατηγικό πλεονέκτημα των SMR είναι το μικρό τους μέγεθος και ο μικρός χρόνος κατασκευής που αναμένεται να είναι μόλις 3 έτη, εισάγοντας βελτιστοποιημένη εφοδιαστική αλυσίδα η οποία θα συναρμολογεί τους αντιδραστήρες αυτούς στο εργοστάσιο εν σειρά με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά το κόστος.
Σημαντικό είναι να τονιστεί πως οι SMRs θα έχουν ακόμα υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας από τους σημερινούς αντιδραστήρες, στηριζόμενοι στα λεγόμενα παθητικά συστήματα ασφαλείας, τα οποία και ενεργοποιούνται σε περίπτωση ανάγκης χωρίς τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος ή την ανθρώπινη παρέμβαση.
Οι SMRs θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία εξαιρετική εναλλακτική λύση για την μελλοντική αντικατάσταση των λιγνιτικών σταθμών και σταθμών φυσικού αερίου στην Ελλάδα, διατηρώντας την ενεργειακή μας αξιοπιστία και -γιατί όχι- και ανεξαρτησία, θέτοντας τα θεμέλια μιας απρόσκοπτης ανάπτυξης όλων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Επαφές με επιχειρηματικούς ομίλους, ζητείται ρυθμιστικό πλαίσιο»
Έχει εκφραστεί επενδυτικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας στην Ελλάδα;
Επίσημα, δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής κάποια μεγάλη ελληνική εταιρεία που να έχει εκφράσει την επιθυμία χρηματοδότησης ενός πυρηνικού πρότζεκτ. Αυτό βέβαια δεν συνεπάγεται και απουσία ουσιαστικού ενδιαφέροντος, γεγονός που γνωρίζουμε από πρώτο χέρι όντας σε επαφές με όλους τους επιχειρηματικούς ομίλους που θα ήταν σε θέση να συνδράμουν σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Είναι απόλυτα κατανοητό ότι η απουσία κατάλληλου ρυθμιστικού και νομοθετικού πλαισίου, καθώς και η μη ένταξη από το κράτος της πυρηνικής ενέργειας στο ΕΣΕΚ καθιστούν το ενδεχόμενο ρίσκο μίας ανάλογης επενδυτικής απόφασης υπέρ του δέοντος υψηλό στην παρούσα φάση, για οποιαδήποτε ελληνική εταιρία.
Ως Athlos Energy είμαστε σε ανοικτή επικοινωνία με διαφόρους εκπροσώπους της ελληνικής βιομηχανίας, οι οποίοι κατανοούν τη σημασία της πυρηνικής ενέργειας και τα μελλοντικά επενδυτικά πλεονεκτήματα. Οφείλουμε να αναδείξουμε την αναγκαιότητα της προεργασίας αναλύσεων οι οποίες θα αποτελέσουν σήμερα τη βάση για ένα πυρηνικό πρόγραμμα που θα αρχίσει την επόμενη δεκαετία. Είμαστε πεπεισμένοι πως η πυρηνική ενέργεια αργά ή γρήγορα θα ενταχθεί στο ελληνικό μείγμα και θα αποτελέσει ακρογωνιαίο λίθο της βιομηχανικής και κοινωνικής μας ανάπτυξης.
