Κάτω από τους στόχους που έθεσε η Πράσινη Συμφωνία κινείται ο νέος Κανονισμός της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου στον τομέα της ενέργειας σύμφωνα με ανάλυση της Ember που σημειώνει ότι από τους νέους κανόνες αυτούς θα επηρεαστούν 16 κράτη μέλη, ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα.
Πιο αναλυτικά, η νέα έκθεση από την Ember περιγράφει τις επιπτώσεις στις χώρες εξόρυξης άνθρακα του πρώτου Κανονισμού για τις εκπομπές μεθανίου της ΕΕ, που εγκρίθηκε στις 27 Μαΐου 2024 και απαιτεί αυστηρή παρακολούθηση, αναφορά και επαλήθευση (MRV) των εκπομπών μεθανίου.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Κανονισμό, οι φορείς εκμετάλλευσης ανθρακωρυχείων υποχρεούνται να μετριάσουν τις εκπομπές τόσο σε ενεργά όσο και σε κλειστά υπόγεια ορυχεία, τα οποία συνεχίζουν να απελευθερώνουν μεθάνιο.
Σημειώνεται ότι το μεθάνιο συμβάλλει περίπου στο 30% της αύξησης των παγκόσμιων θερμοκρασιών από τη Βιομηχανική Επανάσταση έως και σήμερα. Σύμφωνα με την έκθεση της UNFCCC, το 2021 ο ενεργειακός τομέας απελευθέρωσε 2.497 χιλιάδες τόνους μεθανίου, καθιστώντας τον την τρίτη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών στην ΕΕ μετά τους τομείς της γεωργίας και των αποβλήτων. Ειδικά, ο άνθρακας συμβάλλει στο 6% των συνολικών εκπομπών μεθανίου της ΕΕ.
Χαμηλότερη μείωση εκπομπών και καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα
Οι προβλέψεις της Ember δείχνουν ότι ο Κανονισμός θα επιτύχει μείωση κατά 48% των εκπομπών CMM της ΕΕ έως το 2031 σε σύγκριση με το 2021, λόγω της σταδιακής κατάργησης του θερμικού άνθρακα σε συνδυασμό με τον μετριασμό των εκπομπών σε κλειστά και εγκαταλελειμμένα ανθρακωρυχεία. Ωστόσο, οι μειώσεις αυτές υπολείπονται των κλιματικών στόχων της Πράσινης Συμφωνίας λόγω της καθυστερημένης ρύθμισης για τα ανθρακωρυχεία. Πιο αναλυτικά, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στοχεύει σε μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα πρέπει οι εκπομπές μεθανίου από τον ενεργειακό τομέα να έχουν μειωθεί κατά 58% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2020.
Η μείωση των εκπομπών μέσω μετριασμού στα ενεργά ορυχεία εκτιμάται ότι θα φθάσει στο 10% ενώ η μείωση από την υποχώρηση της εξόρυξης και καύσης άνθρακα εκτιμάται ότι ανέλθει στο 5,4%.
Η μεγαλύτερη μείωση των εκπομπών CMM, περίπου 32,5%, θα προέλθει από το κλείσιμο υπόγειων ορυχείων της ΕΕ σε συνδυασμό με τον μετριασμό των εκπομπών από κλειστά και ανενεργά ανθρακωρυχεία. Το κλείσιμο ορυχείων στην Πολωνία, την Τσεχία και τη Ρουμανία θα μειώσει τις εκπομπές από ενεργά ορυχεία κατά 6,6%.
Επιπρόσθετα, καθυστερήσεις παρατηρούνται και στο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του Κανονισμού: οι απαιτήσεις μετριασμού των εκπομπών ξεκινούν το 2025, ενώ πρόσθετα μέτρα θα εφαρμοστούν τουλάχιστον έως το 2031. Το πιο ανησυχητικό, σύμφωνα με την Ember είναι ότι ο καθορισμός του χρονοδιαγράμματος και της κλίμακας ενός ορίου εκπομπών μεθανίου ανά τόνο άνθρακα έχει αναβληθεί για το 2027. Το όριο αυτό θα είναι ζωτικής σημασίας για τον καθορισμό των συνολικών μειώσεων εκπομπών της ΕΕ από την εξόρυξη άνθρακα.
61 ενεργά ανθρακωρυχεία
Ο κανονισμός θα απαιτεί από 16 κράτη μέλη να μετρούν και να αναφέρουν τις εκπομπές CMM. Εν τω μεταξύ, 15 θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν μέτρα μετριασμού του μεθανίου κυρίως από κλειστά ή εγκαταλελειμμένα ορυχεία άνθρακα. Τα ενεργά ανθρακωρυχεία, σύμφωνα με την Ember φθάνουν τα 61 συνολικά σε όλη την ΕΕ με τα περισσότερα να εντοπίζονται σε Πολωνία, Ρουμανία και Γερμανία. Ενεργά ορυχεία βρίσκονται επί του παρόντος σε οκτώ χώρες της ΕΕ, ενώ άλλα οκτώ κράτη μέλη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αποκλειστικά το μεθάνιο που διαφεύγει από κλειστά ή εγκαταλελειμμένα υπόγεια ανθρακωρυχεία.
