Επτά χώρες της γειτονιάς μας, πέραν της Ρουμανίας που παρουσιάζει μεγέθη Ελλάδας, ζουν τα τελευταία χρόνια την δική τους «πράσινη» επανάσταση, ωστόσο απέχουν πολύ ακόμη από το να θεωρηθούν κορεσμένες.
Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους, όπως δείχνουν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο συνέδριο Renewables Balkans (renbalkans) που έγινε στο Βουκουρέστι, αναδεικνύοντας τις μεγάλες ευκαιρίες που υπάρχουν για τις ελληνικές ενεργειακές εταιρείες εφόσον βρουν τους κατάλληλους στόχους, αποφύγουν τις κακοτοπιές και κυρίως βιαστούν.
Στη Βουλγαρία, την πιο ανεπτυγμένη από τις επτά, η εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ έφτασε πέρυσι στα 5,2 GW, ίση με το 40% της ελληνικής που αγγίζει πλέον τα 12 GW. Στην Κροατία έκλεισε στα 3,6 GW. Στην Σερβία στα 3,1 GW και ακολουθούν η Αλβανία με 2,5 GW, η Βοσνία με 2,1 GW και στις τελευταίες θέσεις, το Μαυροβούνιο και η Βόρεια Μακεδονία με 0,8 GW έκαστη.
Μακράν μπροστά φυσικά η Ρουμανία, από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη με μέσο εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης στο 3,3% για την περίοδο 2022-2026. Στον χώρο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προσομοιάζει πολύ πλέον με την αγορά της Ελλάδας, έχει εγκατεστημένη ισχύ 11,2 GW και αποτελεί εδώ και χρόνια μια ώριμη αγορά, με γνωστές παρουσίες, όπως η ιταλική Enel, την οποία εξαγόρασε η ΔΕΗ.
Τα περιθώρια κέρδους στην πράσινη ρουμανική αγορά παραμένουν ψηλά και κινούνται στα επίπεδα του 20%, με βάση στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο συγκεκριμένο συνέδριο. Καθόλου τυχαία η εκτίναξη στα έσοδα του κλάδου των ΑΠΕ κατά 69% πέρυσι, με την πράσινη αγορά να φτάνει τα 9,6 δισ ευρώ, ευνοημένη φυσικά από την αύξηση των τιμών, διεθνώς.
Πόσο μεγάλη είναι η ευκαιρία; Αθροίζοντας την εγκατεστημένη ισχύ και των οκτώ παραπάνω χωρών, μαζί με τη Ρουμάνια, η πράσινη αυτή αγορά δεν ξεπερνά τα 29,3 GW, εκ των οποίων 67% υδροηλεκτρικά, 18,8% αιολικά, μόλις 13,2% φωτοβολταικά, 1% βιοκαύσιμα και 0,03% γεωθερμία. Αρκεί μια σύγκριση με την Ελλάδα για να γίνει αντιληπτό που βρίσκονται οι γείτονες και ποιες οι προοπτικές τους: Σήμερα η εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ στην Ελλάδα είναι 12 GW. Τα έργα με όρους σύνδεσης στην «ουρά» που περιμένουν να μπουν μέσα, φτάνουν τα 16 GW. Σύνολο, 28 GW. Δηλαδή, η εγκατεστημένη σήμερα ισχύς στις οκτώ παραπάνω γειτονικές χώρες ισούται με την αντίστοιχη ελληνική συν τα έργα με όρους σύνδεσης.
Και; Τι κάνουν γι' αυτό οι ελληνικοί ενεργειακοί όμιλοι; Η αλήθεια είναι ότι πέραν της ΔΕΗ, οι υπόλοιποι δεν έχουν κάνει τη πολύ μεγάλη κίνηση. Εκείνη που θα συζητηθεί και θα κάνει τη διαφορά σε μια περιοχή, όπου οι ευκαιρίες δεν θα είναι για πάντα εκεί να περιμένουν τις ελληνικές επιχειρήσεις. Βρίσκονται στις αγορές, τις σκανάρουν, έχουν εντοπίσει στόχους, συζητούν για χρηματοδότηση, ωστόσο απουσιάζουν οι μεγάλες επενδυτικές ειδήσεις. Κι όλα αυτά, παρ' ότι η επέκταση στο εξωτερικό αποτελεί μονόδρομο μπροστά στον κορεσμό που καταγράφεται πλέον στην ελληνική αγορά.
Σταχυολογώντας τα πιο γνωστά επενδυτικά deals τη γειτονιά, το καλοκαίρι η Mytilineos πούλησε στην HELLENiQ Energy Holdings χαρτοφυλάκιο τεσσάρων φωτοβολταϊκών έργων, συνολικής ισχύος 211 MW στη Ρουμανία. Για την HELLENiQ Energy, η εξαγορά αποτέλεσε την είσοδό της στην αγορά ΑΠΕ της Ρουμανίας. Εκτοτε έχει έρθει και σε συμφωνία με developer για την ανάπτυξη χαρτοφυλακίου φωτοβολταϊκών πάρκων έως 600 MW. Συνολικά ο όμιλος έχει πλέον στη γείτονα πράσινα έργα συνολικής ισχύος άνω των 800 MW. Στόχος του είναι οι δραστηριότητες στο εξωτερικό να συμβάλλουν στο εγχείρημα για πράσινη ισχύ, τουλάχιστον 1 GW έως το 2025 και άνω των 2 GW το 2030. Επίσης έχει εισέλθει στην αγορά ΑΠΕ της Κύπρου.
Κυρίαρχη πάντως στην ρουμανική αγορά είναι η ΔΕΗ, όχι μόνο λόγω του deal 1,2 δισ. ευρώ με την Enel, αλλά και λόγω της εξαγοράς φωτοβολταϊκών 210 MW από την Mytilineos, καθώς και του αιολικού 84 MW από τον ρωσικό όμιλο Lukoil.
Και η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή έχει εδώ και καιρό κάνει γνωστό πως σχεδιάζει επέκταση στις αγορές της Ρουμανίας και της Αλβανίας, με στόχο το 1 GW μονάδων ΑΠΕ μέχρι το 2030. Ο ελληνικός όμιλος δραστηριοποιείται ήδη στην Πολωνία και τη Βουλγαρία διαθέτοντας ένα χαρτοφυλάκιο έργων συνολικής ισχύος πάνω από 130 MW. Ειδικά στη Βουλγαρία σχεδιάζει να αυξήσει την εγκατεστημένη του ισχύ στα 300 MW, από περίπου 30 MW σήμερα, διεκδικώντας ένα συνολικό μερίδιο από τις «πράσινες» μονάδες 3 GW που προβλέπεται να αναπτυχθούν στη χώρα έως το τέλος της 10ετίας. Σε επενδυτικές κινήσεις προσβλέπει η εταιρεία και στην Ρουμανία, αναπτύσσοντας μονάδες 200-300 MW έως το 2030. Το ίδιο και στην Αλβανία, όπου από τα 1,6 GW «πράσινων» σταθμών που θα αναπτυχθούν ενός 10ετίας, ποντάρει στην υλοποίηση ενός χαρτοφυλακίου 100-150 MW.
Τέλος στην Β.Μακεδονία πρωταγωνιστεί από ελληνικής πλευράς η ΔΕΗ που από κοινού με την Archirodon έχουν αναλάβει την ανάπτυξη του μεγάλου υδροηλεκτρικού στο Cebren, ενώ καιρό τώρα ο ΑΔΜΗΕ βολιδοσκοπεί τον αντίστοιχο διαχειριστή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (MEPSO).
