Στις ράγες εισέρχεται σταδιακά το νευραλγικό, για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, project του Κάθετου Διαδρόμου φυσικού αερίου που συγκεντρώνει και την ισχυρή στήριξη των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της τάσης για απαγκίστρωση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.
Με την Κομισιόν να κόβει… τη φόρα της πράσινης μετάβασης, κάνοντας ομαλή προσγείωση στον ρεαλισμό, το φυσικό αέριο καθίσταται αναπόσπαστο εργαλείο που ανοίγει τον διάδρομο για την πράσινη μετάβαση.
Υπό αυτές τις παραδοχές, ενεργειακό σημείο αναφοράς και δίαυλος μεταφοράς φυσικού αερίου που θα φτάνει μέχρι την Ουκρανία και την Σλοβακία καθίσταται η Ελλάδα (με την Αλεξανδρούπολη στην πρώτη γραμμή), καθώς ο Κάθετος Διάδρομος «ξεκλειδώνει» νέες αγορές και νέες προοπτικές ανάπτυξης στο βαρύνουσας γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής σημασίας πεδίο της ενέργειας.
Ο Κάθετος Διάδρομος αποτελεί μια εναλλακτική οδό για την μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας έως την Μολδαβία και την Ουκρανία και έχει την θερμή υποστήριξη τόσο από την ΕΕ, όσο και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, με απώτερο στόχο την ταχεία απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και την ενδυνάμωση της ενεργειακής ασφάλειας της περιοχής.
Συστατικό στοιχείο του Διαδρόμου είναι ο άξονας Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία. Στη συνέχεια, το παζλ συμπληρώνουν δύο κλάδοι, ο δυτικός (Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία) και ο ανατολικός (Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία). Στη σχετική πρωτοβουλία συμμετέχουν οι Διαχειριστές των επτά αντίστοιχων χωρών (μεταξύ των οποίων και ο ΔΕΣΦΑ), η Gastrade (φορέας λειτουργίας και διαχείρισης του FSRU Αλεξανδρούπολης), και η κοινοπραξία ICGB που διαχειρίζεται τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB).
Οι επενδύσεις των 600 εκατ. που ανοίγουν το δρόμο
Εφόσον ο Κάθετος Διάδρομος ενεργοποιηθεί πλήρως (ήδη οι Διαχειριστές του έργου βρίσκονται σε ανοιχτή γραμμή με την Κομισιόν η οποία ωστόσο πρέπει να πατήσει γκάζι) θα καταστεί εφικτή σε βάθος χρόνου η διακίνηση 20-25 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως από τον Νότο προς το Βορρά, ανοίγοντας τον δρόμο στην Ευρώπη για την μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο.
Εκτιμάται πως οι επενδύσεις (αναβάθμιση υποδομών, επέκταση δικτύου) που θα… ανοίξουν το δρόμο για τον Κάθετο Διάδρομο θα αγγίξουν τα 600 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα, με τον ΔΕΣΦΑ ήδη να ενεργοποιείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Τα εμπόδια
Σημαντικό εμπόδιο για να τρέξει ο Διάδρομος είναι το φθηνό ρωσικό αέριο, αν και τα δεδομένα αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς, το οποίο δεν επέτρεψε να εκδηλωθεί ζωηρό ενδιαφέρον στο market test του ΔΕΣΦΑ που αφορούσε τη δέσμευση δυναμικότητας για τα επόμενα 15 χρόνια. Η αβεβαιότητα στην ενεργειακή αγορά αποτρέπει τους ενδιαφερόμενους από την σύναψη μακροχρόνιων δεσμεύσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως το project θα φρενάρει.
Τα οφέλη
Ο Διάδρομος στοχεύει στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, επιτρέποντας την αμφίδρομη ροή φυσικού αερίου από τον Νότο προς τον Βορρά. Συγκεκριμένα, από την Ελλάδα στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, μέσα από τη σύνδεση υφιστάμενων, αλλά και νέων ευρωπαϊκών υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου και Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG).
Η Αλεξανδρούπολη
Ο Πλωτός Σταθμός Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (FSRU), επένδυση που ξεπέρασε τα 400 εκατ. ευρώ, στην Αλεξανδρούπολη ενδυναμώνει τον στρατηγικό ρόλο της Bόρειας Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου για την ευρύτερη περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης, λειτουργώντας ενισχυτικά με τον Κάθετο Διάδρομο.
Το FSRU σηματοδοτεί την επέκταση της πρωτοβουλίας του Kάθετου Διαδρόμου, ενισχύοντας σημαντικά τη δυναμική του με στόχο τη δημιουργία ενός κόμβου συναλλαγών φυσικού αερίου στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η υποδομή κατέχει τον ρόλο μίας εναλλακτικής πηγής εφοδιασμού της Ελλάδας και άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην εντεινόμενη προσπάθειά τους να απεξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Τι σχεδιάζει η Gastrade
Η πλωτή μονάδα διαθέτει τεχνολογία αιχμής, με μέγιστη δυναμικότητα επαναεριοποίησης 5,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως. Στα πλάνα της Gastrade είναι να προσελκύσει ως χρήστες του πρώτου ανεξάρτητου συστήματος φυσικού αερίου εταιρείες από τον κάθετο άξονα μεταφοράς φυσικού αερίου, δηλαδή από τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και σε επόμενη φάση ακόμα και από την Ουκρανία.
Με τις επενδύσεις που τρέχει ο ΔΕΣΦΑ οι εξαγωγικές δυνατότητες του ελληνικού συστήματος θα υπερβούν τα 8,5 δισ. κυβικά μέτρα μέχρι το 2026 με το FSRU Αλεξανδρούπολης να σηκώνει το κύριο βάρος ενώ μέχρι το 2028 θα συνεισφέρει και το τέρμιναλ του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα.
