“Απόνερα” πέρα από τα συνήθη, με την αλλαγή των δρόμων ενεργειακής τροφοδοσίας της Κεντρικής Ευρώπης, έχει επιφέρει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Πιο συγκεκριμένα, με βάση όσα ανέφερε, μιλώντας, χθες, στο συνέδριο του Economist, η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ Maria Rita Galli, Ρωσικό Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο έρχεται σε πληθώρα ποσοτήτων στην Αν. Μεσόγειο σε φτηνές τιμές, καλύπτοντας, πλέον, το 60% των αναγκών. Δοθέντων, όμως, των γεωπολιτικών συνθηκών τέτοια ποσοστά δε βοηθούν σε ασφαλείς προβλέψεις για το τι “μέλλει γενέσθαι στην αγορά της περιοχής και άρα δεν επιτρέπουν σε όλη την αλυσίδα της αγοράς να σταθμίσει το πώς θα πορευετεί σε σχέση με επαύξηση των δυνατοτήτων των υποδομών, με δεσμεύσεις χωρητικότητας κτλ. Ουσιαστικά με το ιδιότυπο αυτό αλλά νόμιμο by pass των “γεωπολιτικών τειχών’ που έχουν στηθεί με τη Ρωσία δημιουργείται μια ιδιότυπη αστάθεια στην αγορά αλλά και μια κατάσταση, που σίγουρα, δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ούτε λόγος, βέβαια, για έναν παραλογισμό που κυριαρχεί, από τη μια να υπάρχει ένα σχετικό "μπλόκο" στο ρωσικό αέριο αγωγών κι από την άλλη να προωθούνται σχέδια που τελικά μπορεί και να υποδέχονται ρωσικό Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο...
Πάντως με βάση την επικεφαλής του ΔΕΣΦΑ το φυσικό αέριο παραμένει ένα άκρως σημαντικό καύσιμο και βέβαια έχει ενισχύσει το διεθνή ρόλο της χώρας καθώς η Ελλάδα πλέον είναι εξαγωγέας φυσικού αερίου, έχοντας διακινήσει προς άλλες χώρες 8,5 bcm αερίου.
Παράλληλα η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ Maria Rita Galli στάθηκε ιδιαίτερα στη συνεργασία μεταξύ αερίου και ΑΠΕ στην Ελλάδα και ανέφερε ότι μία ημέρα το 60% των ενεργειακών αναγκών καλύπτεται από ΑΠΕ και την αμέσως επόμενη ημέρα το 60% καλύπτεται από αέριο. «Η υποδομή διευκολύνει αυτήν τη συνεργασία» διαπίστωσε, ενώ τόνισε ότι πλέον υπάρχει αξιόπιστη τεχνολογία για τη διείσδυση των ΑΠΕ. Όμως, πρόσθεσε, το φυσικό αέριο είναι αυτό που επιτρέπει την ολοκλήρωση της απανθρακοποίησης και διασφαλίζει την ενεργειακή σταθερότητα. Κλείνοντας, η κ. Galli εξήρε τη σημασία της εξεύρεσης τρόπων χρηματοδότησης των ενεργειακών projects.
Εμμένοντας στο ζήτημα της χρηματοδότησης, κι τον νέων υποδομών στο φόντο της συγκυρίας, μιλώντας στο ίδιο συνέδριο, ο πρ. υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις Μάθιου Μπράιζα αποσαφήνισε ότι το «κλειδί» είναι να μπορείς να αναπτύξεις projects τα οποία έχουν εμπορικό νόημα, ώστε να πειστούν οι ιδιώτες να επενδύσουν σε αυτά. Παράλληλα, χαρακτήρισε την Ελλάδα ως χώρα-μοντέλο στον τομέα των διασυνδέσεων, ενώ σχετικά με τη διασύνδεση Τουρκίας-Βουλγαρίας, υποστήριξε ότι απαιτείται η υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία όμως θα υπάρξει μόνο αν εκδηλωθεί εμπορικό ενδιαφέρον, όπως σημείωσε.
Στην εμπορική διάσταση των projects φυσικού αερίου αναφέρθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της IGI Poseidon Fabrizio Matanna, ο οποίος διαπίστωσε ότι όλες οι εταιρείες κινούνται προς αυτόν τον δρόμο, εξετάζοντας κατά πόσο ένα έργο είναι εμπορικά εφικτό. Την ίδια στιγμή, εξήρε τη σημασία της διαφοροποίησης, η οποία δεν πρέπει να αφορά μόνο το φυσικό αέριο αλλά και τις ΑΠΕ και τα ορυκτά καύσιμα, ανέφερε. Όμως γι' όλα αυτά χρειαζόμαστε υποδομές και συνεργασίες, συνέχισε, ενώ δεν παρέλειψε να χαρακτηρίσει την Ελλάδα ως έναν αξιόπιστο προμηθευτή.
Ο κάθετος διάδρομος
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι το market test για τον Κάθετο Διάδρομο, που θα επιτρέψει τη διαμετακόμιση αερίου από την Ελλάδα, ως «πύλη εισόδου», έως την Κεντρική Ευρώπη και την Ουκρανία, έχει ξεκινήσει από τις 2 Ιουλίου και αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τις 12 Ιουλίου. Στη συνέχεια ο ΔΕΣΦΑ θα αξιολογήσει τις προσφορές δέσμευσης δυναμικότητας και τον Αύγουστο του 2024 θα προχωρήσει, βάσει χρονοδιαγράμματος, σε προκαταρκτική κατανομή δυναμικότητας. Τα αποτελέσματα, μάλιστα, της Οικονομικής Δοκιμής (Economic Viability Test, EVT) στις 31 Αυγούστου 2024, ημερομηνία που λαμβάνει χώρα και η κατανομή δυναμικότητας. Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου του 2024 υπολογίζεται ότι θα έχουν υλοποιηθεί οι Συμφωνίες Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (Gas Transmission Agreements, GTAs).
Η ευρύτερη γειτονιά
Στο μεταξύ, στη διαδικασία του ενεργειακού μετασχηματισμού της χώρας του αναφέρθηκε, στο συνέδριο του Economist, εκτενώς ο υπουργός Ενέργειας της Μολδαβίας Victor Parlicov. Πριν από 2-3 χρόνια, όπως σημείωσε, ήμαστε ένα κράτος απολύτως εξαρτώμενο από την Gazprom. Η κρίση, σε συνδυασμό με την αλληλεγγύη και την κινητοποίηση που υπήρξε στην περιοχή, μας βοήθησε να μετασχηματιστούμε. «Είμαστε σε θέση να πούμε ότι συμβάλουμε στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης» συμπλήρωσε, εξηγώντας ότι όλα αυτά είναι εφικτά λόγω των επενδύσεων στις υποδομές. Βέβαια, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα προβλήματα χρηματοδότησης, τα οποία απορρέουν από τις αποδείξεις βιωσιμότητας του κάθε project, όπως εξήγησε.
Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Αν. Μεσογείου Οσάμα Μομπάρεζ εστίασε ιδίως στο φυσικό αέριο και στον ρόλο, τον οποίο θα συνεχίσει να διαδραματίζει, δεδομένου ότι είναι το πιο «καθαρό» από τα ορυκτά καύσιμα, όπως είπε. «Θέλουμε να προωθήσουμε περισσότερο αέριο από Ν.Α. Μεσόγειο για να βοηθήσουμε στην ενεργειακή διαφοροποίηση της Ευρώπης». Επίσης αναφέρθηκε στο πρόβλημα της χρηματοδότησης, καθώς απαιτούνται κονδύλια όχι μόνο για την παραγωγή, αλλά και για υποδομές-συνδεσιμότητα, όπως εξήγησε.
