Ο υπουργός Ενέργειας ανέφερε χθες, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του υπουργείου του στην Επιτροπή Οικονομικών, ότι εξετάζεται συγκεκριμένο μοντέλο (φόρμουλα), το οποίο θα μειώσει τα απρόσμενα κέρδη των εταιρειών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).
Ο υπουργός διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για επιβολή φόρου ή τέλους στις συγκεκριμένες εταιρείες, αλλά μελετάται ένα άλλο, συγκεκριμένο, μοντέλο. «Είμαστε σε πολύ αρχικά στάδια», είπε.
Οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν πως στο Υπουργείο Ενέργειας προσανατολίζονται σε δραστικές αλλαγές στο σύστημα εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ, ως τη μόνη εφικτή και αποδοτική λύση, στο παρόν στάδιο, για σημαντική μείωση του κόστους ηλεκτρισμού και ταυτόχρονη μείωση των κερδών που εξασφαλίζουν ιδιώτες παραγωγοί και προμηθευτές πράσινου ηλεκτρισμού.
Μεταβατική και Target Model
Μεταξύ των επιλογών που εξετάζονται στο Υπουργείο Ενέργειας είναι η κατάργηση, σε αυτή τη φάση, της Μεταβατικής Ρύθμισης για την αγορά ηλεκτρισμού, η οποία διασφαλίζει υπερκέρδη για παραγωγούς από φωτοβολταϊκά και προμηθευτές (μεταπωλητές) ηλεκτρικής ενέργειας.
Εξετάζεται επίσης και η δυνατότητα υποβολής αιτήματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραχώρηση παρέκκλισης στην Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε να μην εφαρμόσει (τέλος του ’25) το λεγόμενο «Μοντέλο Στόχος» για την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού.
Οι σκέψεις για το αίτημα παρέκκλισης από τη συγκεκριμένη υποχρέωση έναντι του ενωσιακού κεκτημένου συνδέονται με την ενδεχόμενη επιλογή εφαρμογής ενός μοντέλου που αποκαλείται Single Buyer Model, το οποίο υποχρεώνει όλους τους ιδιώτες παραγωγούς ηλεκτρισμού να πωλούν την παραγωγή τους σε έναν κεντρικό προμηθευτή (ΑΗΚ Προμήθεια στην περίπτωση της Κύπρου), μέσα από μια διαδικασία που παραπέμπει σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς, ώστε να αποκλείεται η υπερτιμολογημένη πράσινη ενέργεια, αλλά και να επωφελούνται και οι οικιακοί καταναλωτές.
Σε περίπτωση που υποβληθεί το αίτημα από την Κυβέρνηση και εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έστω για το διάστημα μέχρι τη λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κρήτη, εκτιμάται από τεχνοκράτες ότι θα υπάρξει σοβαρή μείωση στο κόστος ηλεκτρισμού για τους οικιακούς καταναλωτές (που σήμερα αγνοούνται από τη Μεταβατική Ρύθμιση) αλλά και για τους εμπορικούς καταναλωτές (επιχειρήσεις) που επίσης δεν έχουν σήμερα -σε μεγάλο ποσοστό- πρόσβαση στην ιδιωτική παραγωγή.
Κέρδη μέσω στρεβλώσεων
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως κυβερνητικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες συμμερίζονται πλήρως τις διαπιστώσεις κάποιων Κυπρίων και άλλων Ευρωπαίων τεχνοκρατών του τομέα της ενέργειας και της οικονομίας, σύμφωνα με τις οποίες καταγράφονται σοβαρές στρεβλώσεις στην αγορά ηλεκτρισμού, οι οποίες επιτρέπουν σαφείς κερδοσκοπικές τάσεις από ιδιώτες παραγωγούς και προμηθευτές.
Οι στρεβλώσεις αυτές είναι -στην Κύπρο- άμεσα συνδεδεμένες με τη Μεταβατική (προσωρινή) Ρύθμιση για την αγορά ηλεκτρισμού, την οποία θέσπισε με απόφασή της η ΡΑΕΚ το 2017, αλλά ισχύει μέχρι σήμερα και επιτρέπει σοβαρά υπερκέρδη για τους ιδιώτες που συμμετέχουν σε αυτήν, εξασφαλίζει μία μικρή έκπτωση 8-10% από τις τιμές της ΑΗΚ σε κάποιους βιομηχανικούς και μεγάλους εμπορικούς καταναλωτές και υποχρεώνει όλους τους οικιακούς καταναλωτές να μην έχουν πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια από φωτοβολταϊκά.
Την ίδια ώρα, οι οικιακοί καταναλωτές επιβαρύνονται με πρόσθετο κόστος στην τιμή της κιλοβατώρας, λόγω της μεγάλης επιβάρυνσης που έχει η ΑΗΚ για την αντι-οικονομική και ασύμφορη λειτουργία των μονάδων της, ώστε να στηρίξει το ηλεκτρικό σύστημα όταν παρουσιάζονται απότομες αυξομειώσεις στην παραγωγή από ΑΠΕ, ιδιαίτερα τις απογευματινές ώρες ή στη διάρκεια διαφοροποίησης των καιρικών συνθηκών.
Φωνάζουν κι άλλοι για το Target Model
Όλα τα ανωτέρω, μαζί με την ανησυχία ότι οι διαδικασίες που είναι σε εξέλιξη για την ολοκλήρωση του τερματικού LNG στο Βασιλικό και την έλευση φυσικού αερίου είναι πρακτικά αδύνατο να ολοκληρωθούν μέσα στο 2025, οδηγούν, όπως προαναφέραμε, το Υπουργείο Ενέργειας στην επεξεργασία πρότασης για παρέκκλιση από το ενεργειακό μοντέλο που εφαρμόζουν σήμερα οι πλείστες χώρες της ΕΕ, με παράλληλη επίκληση της καθυστέρησης στη λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης (που ελπίζεται να δημιουργήσει -μετά το 2030- πραγματικό ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά) και την άρση της απομόνωσης του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου.
Ούτως ή άλλως, έχουν πυκνώσει στην ΕΕ οι φωνές κυβερνήσεων, πολιτικών δυνάμεων, καταναλωτικών συνδέσμων αλλά και εμποροβιομηχανικών ενώσεων εναντίον του Target Model, στο οποίο επιρρίπτουν τις ευθύνες για την έκδηλη υπερτιμολόγηση της πράσινης ενέργειας και τη σύνδεση της τιμής της με το ακριβότερο ρεύμα, δηλαδή αυτό που παράγεται από ορυκτά καύσιμα.
Πηγή: Φιλελεύθερος
