«Τελειώστε εδώ και τώρα τα πλαφόν στις χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρισμού σε όλη την Ευρώπη !» Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα που στέλνει προς την Κομισιόν σύσσωμος ο κλάδος ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή οι σύνδεσμοι Wind Europe και Solar Europe που εκπροσωπούν τους παραγωγούς αιολικής και ηλιακής ενέργειας αντίστοιχα, η Eurelectric που εκπροσωπεί τους καθετοποιημένους ομίλους (και αντιπρόεδρος στο ΔΣ της οποίας είναι ο επικεφαλής της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης), η EFET που εκπροσωπεί τους traders (και κατ’ επέκταση τα Χρηματιστήρια Ενέργειας) και η Re-Source Platform.
Όπως υποστηρίζουν σε κοινή επιστολή τους, «μετά από πάνω από ένα χρόνο έκτακτων μέτρων, τα πλαφόν λειτουργούν ως θηλιά για τις επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια σε ολόκληρη την Ευρώπη και η ανομοιογενής και παρατεταμένη εφαρμογή τους δημιουργεί αβεβαιότητα, επηρεάζοντας ιδίως τα νέα έργα».
Στο πλαίσιο αυτό, οι σύνδεσμοι απαιτούν από την Κομισιόν να επιβάλλει χωρίς καθυστερήσεις την τήρηση της προθεσμίας που προβλέπεται από τον Εκτακτο Κανονισμό 2022/1854 (που προέβλεπε «τίτλους τέλους» για τα πλαφόν στο τέλος του Ιουνίου του 2023). Ζητούν επίσης από τους Υπουργούς Ενέργειας της ΕΕ να αποφύγουν την παράταση των εν λόγω μέτρων σε εθνικό επίπεδο (που είναι όμως η πρακτική για αρκετές χώρες της Ευρώπης στην παρούσα φάση) και από το Ευρωκοινοβούλιο –-που διαπραγματεύεται με τις εθνικές κυβερνήσεις για την νέα αρχιτεκτονική της αγοράς ηλεκτρισμού της ΕΕ (Electricity Market Design Regulation) να μην υπάρχουν «παράθυρα» για εφαρμογή τέτοιων μέτρων στο μόνιμο πλαίσιο που θα ισχύει εφεξής.
Όπως υπογραμμίζουν οι σύνδεσμοι, «Αν και η Κομισιόν δεν εισηγήθηκε την παράταση των έκτακτων μέτρων που προέβλεπε ο Κανονισμός πέραν του Ιουνίου 2023, πολλά πλαφόν παραμένουν, επιβαρύνοντας το επενδυτικό κλίμα». Υπενθυμίζεται ότι πρώτες άνοιξαν το χορό η Ισπανία και η Πορτογαλία με το πολυσυζητημένο «Ιβηρικό μοντέλο» του πλαφόν στο φυσικό αέριο στο τέλος του 2021, ακολούθησε η Ελλάδα το καλοκαίρι του 2022 με τον δικό της μηχανισμό και ήρθε στη συνέχεια η Κομισιόν και θεσμοθέτησε το πλαφόν σε επίπεδο ΕΕ με τον Κανονισμό 2022/1854, ο οποίος όμως επέτρεπε αρκετή ευελιξία σε εθνικό επίπεδο.
Ως αποτέλεσμα, σε πολλές χώρες το πλαφόν εφαρμόστηκε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό που προέβλεπε ο Κανονισμός. Όπως τονίζεται στην Επιστολή, «επτά χώρες εφάρμοσαν το πλαφόν με αναδρομική ισχύ και 12 χώρες -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- εφαρμόζουν το πλαφόν τουλάχιστον έως το τέλος του έτους». Πρόκειται για τις Αυστρία, Βουλγαρία, Κύπρο, Τσεχία, Ελλάδα, Ισπανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία
Η Ελλάδα, μαζί με την Ισπανία και την Πορτογαλία θα «κατεβάσουν την αυλαία» του πλαφόν στις 31 Δεκεμβρίου 2024. Στη Βουλγαρία, όμως, το Υπουργικό Συμβούλιο είναι εξουσιοδοτημένο να παρατείνει την ισχύ του πλαφόν και να αλλάξει το ύψος του. Στην Γαλλία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία το πλαφόν ισχύει μέχρι το τέλος του 2024. Στη Ρουμανία, το πλαφόν στα έσοδα από τη χονδρεμπορική αγορά «που είχε πολύ σοβαρές παρενέργειες τόσο στη ρευστότητα όσο και στον ανταγωνισμό, θα παραταθεί έως το τέλος του 2025», αναφέρεται στην επιστολή. Πρόκειται για μια εξέλιξη που παρακολουθεί στενά η ΔΕΗ, ως νέα ιδιοκτήτρια της Enel Romania που δραστηριοποιείται στη ρουμανική αγορά. Δίνοντας συγκεκριμένα παραδείγματα για τις παρενέργειες του πλαφόν, εξάλλου, οι Σύνδεσμοι αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι «Στην Ελλάδα, μια αναδυόμενη αγορά για PPA, κανένα PPA δεν υπεγράφη το 2022, ενώ στην Πολωνία, το πλαφόν επεκτάθηκε και στις Εγγυήσεις Προέλευσης, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα αυτού του σημαντικού κινήτρου για τους offtakers να υπογράψουν PPAs”.
Καταλήγοντας, οι σύνδεσμοι απευθύνουν ισχυρή προτροπή στην Κομισιόν να αναλάβει δράση προς την κατεύθυνση της κατάργησης των πλαφόν. «Η απόφαση για τα πλαφόν ως αντίδραση στην ενεργειακή κρίση του 2022 δεν έχει πλέον νόημα στις σημερινές συνθήκες της αγοράς…Το μέτρο αποτελεί εμπόδιο στις επενδύεις σε καθαρές πηγές ενέργειας, όπως έχει εντοπιστεί από την Κομισιόν, τον ACER (σ.σ. τον Σύνδεσμο των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της Ευρώπης), τις επιχειρήσεις και τους προμηθευτές ΑΠΕ. Δεν είναι πολύ αργά για να αρθεί το εμπόδιο αυτό…».
