Την ύπαρξη ενδιαφέροντος από το κρατικό ταμείο των Ηνωμένων Πολιτειών DFC για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας Κύπρου αποκαλύπτει σε συνέντευξή του στην Καθημερινή Κύπρου ο πρόεδρος και CEO του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης και τονίζει το όφελος για τους Κύπριους καταναλωτές από την υλοποίηση του έργου.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:
1. Πρόσφατα παρουσιάσετε μελέτη του ΑΔΜΗΕ για το ηλεκτρικό καλώδιο. Το γεγονός ότι η μελέτη σας θα αξιολογηθεί από διεθνή οίκο που θα προσλάβει η κυπριακή κυβέρνηση μπορεί να ερμηνευθεί ως σημάδι δυσπιστίας για τα συμπεράσματα της
Σε καμία περίπτωση. Η αξιοπιστία της επικαιροποιημένης μελέτης δεν αμφισβητείται. Διενεργήθηκε από την διεθνώς πιστοποιημένη εταιρεία Exergia και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Άλλωστε, η εταιρεία Exergia εκπόνησε και την αντίστοιχη μελέτη της EIB για το έργο, βάσει της οποίας υπήρξαν και οι σχετικοί προβληματισμοί της Κυπριακής Κυβέρνησης οι οποίοι αίρονται με την επικαιροποίησή της. Η επικαιροποιημένη μελέτη καταδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας το όφελος για τις δύο χώρες και ιδίως για την Κύπρο και κυρίως για τον Κύπριο καταναλωτή. Ένα μέσο νοικοκυριό θα εξοικονομήσει από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του καλωδίου περί τα 425 ευρώ ετησίως, ενώ πολλαπλάσια θα είναι τα οφέλη για την εγχώρια βιομηχανία. Επίσης είναι μοχλός οικονομικής ανάπτυξης για την Κύπρο , η οποία ενεργειακά θα πάψει να είναι απομονωμένη καθώς είναι η τελευταία χώρα της Ε.Ε που δεν συμμετέχει στην ασφαλή- από κάθε άποψη- ηλεκτρική διασύνδεση με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα. Τώρα η απόφαση της κυπριακής κυβέρνησης για την πρόσληψη Διεθνούς Οίκου, αφορά στην απόφαση της συμμετοχής ως μετόχου στο έργο με κεφάλαιο 100 εκ. ευρώ. Αυτή είναι καθαρά δική της επενδυτική απόφαση, δεν επηρεάζει την κατασκευή του έργου, στο οποίο όπως ξέρετε έχει ήδη «επενδύσει» η Ευρωπαϊκή Ένωση 657 εκατ. ευρώ.
2. Η Exergia πραγματοποίησε παλαιότερα μια μελέτη για λογαριασμό της ΕΤΕπ και αντί της ηλεκτρικής διασύνδεσης πρόκρινε την εγκατάσταση μπαταριών στο δίκτυο της Κύπρου. Τώρα που ο ΑΔΜΗΕ είναι Φορέας Υλοποίησης του έργου η Exergia θεωρεί πως η ηλεκτρική διασύνδεση είναι η πιο συμφέρουσα λύση για Κύπρο. Έχετε μια εξήγηση;
Η εξήγηση είναι πολύ απλή. Όταν αλλάζουν τα δεδομένα, αλλάζουν και τα αποτελέσματα. Πρώτα απ΄όλα το χρονοδιάγραμμα της ΕΕ για την Πράσινη Μετάβαση, έγινε πολύ πιο σφικτό. Η μελέτη λαμβάνει υπόψη ότι η διείσδυση των ΑΠΕ πρέπει να φτάσει και στην Κύπρο στο 75-80% έως το 2040, έναντι του πενιχρού 50% το ίδιο έτος που θεωρούσε η προηγούμενη μελέτη. Επιπλέον, εκτοξεύτηκε το κόστος των μπαταριών και η μελέτη αποτυπώνει όλα τα σχετικά στοιχεία. Οι μελετητές συνέκριναν το κόστος της λύσης της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου με την Ευρώπη με το κόστος της λύσης της απομονωμένης ανάπτυξης του συστήματος ηλεκτρισμού της Κύπρου μέσω της εγκατάστασης μεγάλων μονάδων μπαταριών. Κατέληξαν αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η ηλεκτρική διασύνδεση αποτελεί όχι μόνο το πιο βιώσιμο σενάριο σε οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους, αλλά και την πλέον συμφέρουσα επιλογή για τους Κύπριους καταναλωτές καθώς η εξοικονόμηση φτάνει τουλάχιστον 30% για ένα νοικοκυριό με κατανάλωση 5.000 KWh το έτος. Είμαστε ήδη σε συνεννόηση με την ΕΤΕπ ότι η επικαιροποιημένη μελέτη της Εxergia, την οποία η ETEπ εμπιστεύεται ως μελετητή, θα εξεταστεί εκ νέου από την τράπεζα, προκειμένου να προχωρήσει και αυτή στην χρηματοδότηση του έργου.
3. Δημιουργήθηκε ένα θέμα από δηλώσεις υπουργού της ελληνικής κυβέρνησης για τους ρυθμούς της κυπριακής κυβέρνησης στη λήψη αποφάσεων. Σας δημιούργησε πρόβλημα;
Αν δημιουργήθηκε όπως λέτε θέμα στην Κύπρο, προφανώς οφείλεται σε παρερμηνεία των δηλώσεων του διότι ο Υπουργός επεσήμανε το αυτονόητο: Ότι δηλαδή αν παρέλθουν οι προθεσμίες του έργου, και δεν έχουν ληφθεί οι ρυθμιστικές αποφάσεις που απαιτούνται, τότε κινδυνεύουν να χαθούν κονδύλια, τα οποία έχει ήδη εκταμιεύσει η ΕΕ.
4. Ποια τα επίπεδα συνεργασίας του ΑΔΜΗΕ με την κυπριακή κυβέρνηση και συναρμόδιους φορείς;
Η σχέση μας με τη κυπριακή κυβέρνηση, με τον Υπουργό Ενέργειας Εμπορίου και Βιομηχανίας τον κ Παπαναστασίου με τον οποίον έχουμε συνεργαστεί περισσότερο αλλά και τα στελέχη των Υπουργείων και της ΡΑΕΚ, είναι εξαιρετική. Ο ρόλος του ΑΔΜΗΕ είναι να υλοποιηθεί με διαφάνεια, τεχνική αρτιότητα και οικονομική απόδοση, μια από τις σημαντικότερες για την Κύπρο και τους Κύπριους καταναλωτές στρατηγικές επενδύσεις. Ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη υλοποιήσει στην Ελλάδα 7 ηλεκτρικές διασυνδέσεις και πολύ σύντομα θα έχει ολοκληρωθεί η ηλεκτρική διασύνδεσης Αττικής - Κρήτης που είναι παρόμοιας τεχνολογία με την διασύνδεση Κρήτης - Κύπρου. Η τεχνογνωσία , η οικονομική ευρωστία αλλά και η σχέση εμπιστοσύνης που δημιουργήθηκε, αποτέλεσαν τους βασικούς λόγους για τους οποίους συμφώνησε η κυπριακή κυβέρνηση στην ανάληψη από τον ΑΔΜΗΕ, του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
5. Σύμφωνα με πληροφορίες από τη Λευκωσία η τελική επενδυτική απόφαση τοποθετείται προς το τέλος καλοκαιριού. Η «καθυστέρηση» μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα με οικονομικές υποχρεώσεις συμβολαίων ;
‘Όπως είπαμε πριν η συμμετοχή της κυπριακής κυβέρνησης είναι ευπρόσδεκτη. Το κρίσιμο όμως που μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις στο έργο είναι η ολοκλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου. Είναι πολύ σημαντικό να μην καθυστερήσουν οι ρυθμιστικές αποφάσεις γιατί η αύξηση του ρυθμιστικού κινδύνου, θα αυξήσει και το κόστος κατασκευής, και το επιπλέον κόστος θα το πληρώσουν οι καταναλωτές της Κύπρου και της Ελλάδας.
6. Τι σημαίνει για το Φορέα Υλοποίησης του ηλεκτρικού καλωδίου η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Εξαρχής από όταν αναλάβαμε το έργο δηλώσαμε ότι είναι προς το συμφέρον του έργου, πέρα από την συμμετοχή της Ελλάδας η οποία εκπροσωπείται από τον ΑΔΜΗΕ και η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπλέον αυτό θα αποφέρει και έσοδα στο κυπριακό κράτος, καθώς μιλάμε για μία κερδοφόρα επένδυση. Εκτός από την άμεση μείωση κόστους του ρεύματος για τους καταναλωτές της Κύπρου, η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει και δευτερογενές όφελος καθώς ως μέτοχος θα απολαμβάνει και έσοδα από το έργο . Χρήματα που στην πορεία μπορεί να χρησιμοποιήσει προς όφελος των πολιτών.
7. Υπάρχει πράγματι διαφωνία με τη Ρυθμιστική Αρχή Κύπρου (ΡΑΕΚ);
Η Ρυθμιστική Αρχή έχει ήδη πάρει μια απόφαση το 2023, στην οποία βασίστηκε ο ΑΔΜΗΕ για να αναλάβει το ρόλο του φορέας υλοποίησης του έργου. Είμαστε σε συνεχή επαφή με την Κυπριακή ρυθμιστική Αρχή ώστε να ληφθούν έγκαιρα τρεις ακόμη ρυθμιστικές αποφάσεις που απαιτούνται, οι οποίες είναι απαραίτητες για να μπορέσει να προχωρήσει ομαλά το έργο χωρίς καθυστερήσεις. Από τις επαφές που έχουμε είμαστε αισιόδοξοι ότι οι αποφάσεις αυτές θα ληφθούν εγκαίρως.
8. Εάν η κυπριακή κυβέρνηση αποφασίσει να μην έχει συμμετοχή στο ενεργειακό έργο η απόφαση αυτή μπορεί να επιδράσει αρνητικά στο έργο;
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η κυπριακή κυβέρνηση στηρίζει πολιτικά το έργο. Το είδαμε από όλες τις δηλώσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα. Το είδαμε από τις δηλώσεις του Κύπριου υπουργού Οικονομικών του κ. Κεραυνού όταν συνάντησε τον Έλληνα ομόλογο του κ. Χατζηδάκη, από όλες τις δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας του κ. Παπαναστασίου ο οποίος και στην πρόσφατη συνάντηση μας στη Λευκωσία , κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της μελέτης , εξέφρασε τη βούληση του να μειώσει μέσω του έργου αυτού το κόστος του ρεύματος για τους κύπριους καταναλωτές, το οποίο είναι πράγματι πολύ υψηλό. Πολύ υψηλότερο από το κόστος ενέργειας στην Ελλάδα η οποία αποτελεί μέρος του διασυνδεδεμένου ευρωπαϊκού συστήματος. Ο ΑΔΜΗΕ είναι υπέρ ενός μετοχικού σχήματος στο οποίο θα συμμετέχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, το έργο θα προχωρήσει και με ιδιώτες επενδυτές.
9. Εκτός από το ενδιαφέρον από αμερικανικής πλευράς για συμμετοχή στο έργο έχετε προσεγγιστεί από άλλους επενδυτές;
Πέραν του MOU που υπογράψαμε κατά την διάρκεια του COP28 με το fund TAQA και την Κυπριακή Δημοκρατία καθώς και το μνημόνιο που έχουμε υπογράψει με ισραηλινό fund, έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη συμμετοχή του στο έργο, το κρατικό ταμείο των Ηνωμένων Πολιτειών DFC, γεγονός που αποδεικνύει και την βιωσιμότητα του καλωδίου αλλά και τον γεωστρατηγικό του ρόλο. Πρόσφατα επίσης υπογράψαμε μνημόνιο Κατανόησης με την εταιρεία Meridiam έναν παγκόσμιο επενδυτή και διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων με έδρα τη Γαλλία. Ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται επίσης σε διαπραγματεύσεις με ελληνικές εμπορικές τράπεζες, καθώς και με την Τράπεζα Κύπρου, προκειμένου να συμμετέχουν στην χρηματοδότησή του.
10. Πότε υπολογίζετε ότι θα ολοκληρωθεί η διασύνδεση Κύπρου με τα ευρωπαϊκά ηλεκτρικά δίκτυα;
Η λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου θα ξεκινήσει το 2030. Αυτό θα είναι ένα ακόμα βήμα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για την Κύπρο και την ΕΕ. Γνωρίζετε ότι η φιλοσοφία της ΕΕ είναι να είναι διασυνδεδεμένα όλα τα ηλεκτρικά δίκτυα των χωρών μελών ώστε να μην υπάρχουν στη ΕΕ νησίδες με απομονωμένους παραγωγούς και καταναλωτές, όπως είναι τώρα η Κύπρος. Με τη διασύνδεση επιτυγχάνουμε και την πρόσβαση των κύπριων παραγωγών και προμηθευτών/εμπόρων στην ευρωπαϊκή αγορά που θα μπορούν να πωλούν το ρεύμα τους σε ανταγωνιστικές τιμές σε όλη την Ευρώπη ή να προμηθεύονται φθηνότερο ρεύμα για τους κύπριους καταναλωτές, τις ώρες που δεν επαρκεί η τοπική παραγωγή ΑΠΕ ή είναι ακριβότερη η συμβατική παραγωγή στην Κύπρο.
