Οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας έχουν ξεκινήσει και, όπως ο ίδιος ο πόλεμος ήταν ένα σημαντικό γεγονός για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, μια ειρηνευτική συμφωνία, εάν επέλθει, θα μπορούσε επίσης να ταρακουνήσει τον κόσμο των εμπορευμάτων, σημειώνει η Bank of America.
Στη δεκαετία του 2010, η Ρωσία ξεχώριζε ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο και ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου και επωφελήθηκε από έναν ισχυρό ενεργειακό τομέα που επέκτεινε την προσφορά κάθε χρόνο στις παγκόσμιες αγορές. Αλλά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος της Ουκρανίας το 2022, το ρωσικό αργό και τα προϊόντα πετρελαίου έχουν «χτυπηθεί», όπως επισημαίνει η αμερικάνικη τράπεζα. Οι προμήθειες πετρελαίου στην Ευρώπη κατέρρευσαν, ενώ οι εξαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγού υποχώρησαν επίσης τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Μετά το κλείσιμο του αγωγού Nordstream για συντήρηση και στη συνέχεια επίθεση, οι ροές του ρωσικού αγωγού στη Βορειοδυτική Ευρώπη κατέρρευσαν επίσης.
Περίπου το 50% των ευρωπαϊκών εισαγωγών πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα προέρχονταν από τη Ρωσία πριν από τον πόλεμο, σημειώνει η BofA. Η Ευρώπη λάμβανε το 35% των συνολικών ρωσικών εξαγωγών αργού το 2021, το 35% των εξαγωγών άνθρακα και ένα τεράστιο 77% των εξαγωγών φυσικού αερίου της Ρωσίας (το 2023 αυτό μειώθηκε κατά 26% σε λίγο πάνω από 50%). Με τη σειρά τους, αυτοί οι όγκοι που πωλήθηκαν στην Ευρώπη αντιπροσώπευαν περίπου το 50% των συνολικών εξαγωγών ενέργειας της Ρωσίας. Δεν αποτελεί έκπληξη, τονίζει η BofA, το γεγονός ότι το ενεργειακό σοκ που ακολούθησε συγκλόνισε τόσο την ευρωπαϊκή όσο και τη ρωσική οικονομία μέσω των νομισμάτων, των εμπορευμάτων, των χρηματοοικονομικών και των εταιρικών καναλιών.
Ένας συνδυασμός κυρώσεων στη Ρωσία και επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές οδήγησε σε αυτή τη μεγάλη απώλεια ενεργειακού εφοδιασμού και τελικά σε δραματική άνοδο των τιμών της ενέργειας το 2022. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση άρχισε να αντιστρέφεται το 2023 και το 2024, με τις τιμές να πέφτουν σε συνδυασμό με τους όγκους. Και ως αποτέλεσμα των κυρώσεων, των κατεστραμμένων υποδομών και άλλων ζητημάτων, η ρωσική εγχώρια ενεργειακή παραγωγή έχει πλέον μειωθεί εδώ και αρκετό καιρό, μια τάση που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ευρεία ανάκαμψη της παραγωγής που είχε παρατηρηθεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Τα ενεργειακά έσοδα της ρωσικής κυβέρνησης μειώθηκαν επίσης απότομα, προσθέτει η αμερικάνικη τράπεζα. Από μέσο όρο 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων ανά τρίμηνο το 2022 (για σύνολο 167 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το έτος) σε 30 δισεκατομμύρια δολάρια ανά τρίμηνο κατά το α’ τρίμηνο έως το γ’ τρίμηνο του 2024.
Ενώ η Ρωσία έχει γενικά χάσει μερίδιο αγοράς από την έναρξη του πολέμου, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού LNG έχουν αυξηθεί αρκετά σημαντικά τα τελευταία χρόνια καθώς μειώθηκαν οι ροές των αγωγών. Σε σύγκριση με επίπεδα μόλις 14,7 εκατ. τόνων το 2019, η Ευρώπη εισήγαγε 16,3 εκατ. τόνους LNG από τη Ρωσία το 2024. Είναι ενδιαφέρον ότι το αέριο από τη Ρωσία δεν επιτρέπεται σε ορισμένους ευρωπαϊκούς τερματικούς σταθμούς επαναεριοποίησης, αλλά εξακολουθεί να φτάνει σε πολλές γωνιές της ευρωπαϊκής αγοράς. Οι βασικοί εισαγωγείς περιλαμβάνουν τη Γαλλία (6,1 εκατ. mt το 2024), την Ολλανδία (1,3 εκατ. mt), την Ισπανία (4,9 εκατ. mt) και το Βέλγιο (2,6 εκατ. mt). Στην πραγματικότητα, η Ρωσία είναι τώρα ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην Ευρώπη, ακόμη και αν η ΕΕ εργάζεται για την απαγόρευση αυτής της πηγής ενέργειας έως το 2027.
Μία συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας θα περιλαμβάνει κάποια ελάφρυνση των κυρώσεων στην ενέργεια, επισημαίνει η BofA. Οποιαδήποτε πιθανή ελάφρυνση των κυρώσεων θα μπορούσε να επιτρέψει αυξητικούς όγκους πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα να χτυπήσουν τις παγκόσμιες αγορές, παρέχοντας ανακούφιση στους καταναλωτές ενέργειας.
Κατά την αμερικάνικη τράπεζα υπάρχουν τουλάχιστον τρία κανάλια από την πιθανή ελάφρυνση των κυρώσεων στη ρωσική ενέργεια που μπορεί να συμβάλουν σε μεγαλύτερη παραγωγή και χαμηλότερες τιμές.
Πρώτον, οι εμπορικοί δρόμοι μπορεί να συρρικνωθούν, απελευθερώνοντας λειτουργική αποθήκευση ενέργειας στις αγορές. Δεύτερον, η «αποκλεισμένη» ενέργεια θα μπορούσε να επιστρέψει στην ευρωπαϊκή αγορά, απελευθερώνοντας νέες προμήθειες. Και τρίτον, οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών θα μπορούσαν τελικά να ενισχύσουν την ικανότητα παραγωγής ενέργειας της Ρωσίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, όπως υπολογίζει η BofA, εάν το επιτρέψει η ελάφρυνση των κυρώσεων, οι τιμές του αργού πετρελαίου Brent θα μπορούσαν να πέσουν κατά 5 έως 10 δολ./βαρέλι εάν τα ρωσικά βαρέλια ξαφνικά δεν χρειαστεί να κάνουν ένα μακρύ ταξίδι στην Ινδία ή την Κίνα. Τα παγκόσμια περιθώρια διύλισης θα μπορούσαν επίσης να μειωθούν.
Ενώ τα περιθώρια ομαλοποιούνται από την έναρξη του Πολέμου της Ουκρανίας, θα μπορούσαν να πέσουν ακόμη χαμηλότερα υπό την ελάφρυνση των κυρώσεων για το ντίζελ. Όπως ακριβώς συμβαίνει με το αργό πετρέλαιο, τα ρωσικά προϊόντα όπως το ντίζελ σήμερα πρέπει να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να βρουν ένα «σπίτι». Η μείωση αυτών των μεγάλων ταξιδιών θα απελευθερώσει λειτουργικό χώρο αποθήκευσης στην αγορά.
Ομοίως, η ευρωπαϊκή καμπύλη TTF θα μπορούσε να πέσει απότομα εάν οι ροές του ρωσικού αγωγού προς τη Γερμανία και την Κεντρική Ευρώπη ξεκινήσουν και πάλι/ Πρόσθετο ρωσικό αέριο θα τροφοδοτούσε γρήγορα τα αποθέματα, πιέζοντας πιθανώς το TTF να υποχωρήσει κάτω από τα 25 ευρώ/MWh μέχρι το καλοκαίρι.
Από πού θα μπορούσε να προέλθει αυτό το ρωσικό αέριο;
Υπάρχουν κυρίως τέσσερις τόποι διοχέτευσης ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη, απαντά η BofA, οι εξής:
Πρώτον, η επανεκκίνηση της διαμετακόμισης του φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας θα μπορούσε να προσθέσει έως και 100 έως 150 εκατ. cm/ημέρα στην Ευρώπη.
Δεύτερον, η αποκατάσταση των ροών στο Yamal μπορεί να προσθέσει πάνω από 100 mcm/d.
Τρίτον, ο Nordstream 2 έχει ακόμα την τεχνική ικανότητα να μεταφέρει 70 εκατ. cm/ημέρα στη Γερμανία.
Τέταρτον, το Artic LNG 2 θα μπορούσε να προμηθεύει την Ευρώπη με επιπλέον 40 εκατ. cm/ημέρα.
Όπως σημειώνει η BofA, αυτές οι πηγές ενέργειας θα είναι όλες πρόσθετες στην τρέχουσα παγκόσμια προσφορά, επηρεάζοντας τις παγκόσμιες τιμές του φυσικού αερίου.
