Το 70% των καταναλωτών για τον Ιανουάριο πέρασε αυτόματα στο πράσινο τιμολόγιο, καθώς είτε δεν μπήκαν στη διαδικασία επιλογής είτε θεώρησαν ως πιο συμφέρουσα λύση το συγκεκριμένο. Με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για να επιλέξουν και πάλι το τιμολόγιο ρεύματος, ο Oρέστης Ομράν, διεθνής δικηγόρος και διδάκτωρ Συγκριτικού Συνταγματικού Δικαίου που ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες, σχολιάζει στο energymag.gr την πολιτική της νέας τιμολόγησης του ρεύματος, τι ισχύει στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και το σενάριο ενός νέου σταθερού τιμολογίου 6μηνης ή 8μηνης διάρκειας. Μετά τις υπογραφές για τον κάθετο διάδρομο βρισκόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίησή του. Πόσο εφικτό είναι όμως να συμβεί; Ο κ.Ομράν τονίζει χαρακτηριστικά: «Νομίζω η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι η τεχνική, δηλαδή τα εσωτερικά δίκτυα των χωρών, οι οποίες αναμιγνύονται σε αυτή την πρωτοβουλία δεν μπορούν ακόμη να στηρίξουν τέτοιου είδους ποσότητες και τέτοιου είδους ροές, πολλές φορές αντίστροφες εισροές που απαιτούνται.»
-Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας το 2024; Θα επηρεαστούν από την κρίση στη Μέση Ανατολή;
- Φαίνεται ότι παρά το γεγονός ότι έχουμε σημαντικές γεωπολιτικές κρίσεις, οι οποίες κατ’ αρχήν οδηγούν στην αύξηση των τιμών, αυτό έχει δείξει ιστορικά η εμπειρία της διαμόρφωσης των τιμών διεθνώς, φαίνεται ότι ακόμη η διεθνής αγορά ενέργειας έχει συγκρατηθεί σε ένα μεγάλο βαθμό. Δηλαδή δεν έχουμε προς το παρόν πολύ μεγάλες αυξήσεις, έχουμε σχετικές αυξομειώσεις, οι οποίες προφανώς προκαλούνται από τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή και τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία. Παρ όλα αυτά, η δική μου πρόβλεψη είναι ότι επειδή πλέον έχουν δημιουργηθεί οι απαραίτητοι μηχανισμοί σε διεθνές επίπεδο, αυτό είναι το πρώτο. Δηλαδή, αν μη τι άλλο υπάρχει αυτή η «σύγκρουση» μεταξύ των χωρών του ΟΠΕΚ και της Ρωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δηλαδή, αφενός οι χώρες του ΟΠΕΚ και η Ρωσία θέλουν να μειώνουν την παραγωγή για να αυξάνονται οι τιμές, εκμεταλλευόμενες και τη διεθνή γεωπολιτική κρίση και από την άλλη έχουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αυξάνουν συνεχώς την παραγωγή ακριβώς για να συγκρατηθούν οι τιμές, δεδομένου ότι αυτή η αντιπαλότητα συνεχίζεται.
Συν του γεγονότος ότι, αυτό είναι το δεύτερο, από ότι φαίνεται έχουμε έναν σχετικά καλό χειμώνα, τουλάχιστον στην Ευρώπη, ξέρω ότι δεν θα έχουμε τεράστιες αυξήσεις των τιμών, θα έχουμε παροδικές αυξήσεις, οι οποίες όμως θα συγκρατούνται και άρα θα μπορούσε κάποιος να πει με σχετική ασφάλεια ότι δεν αναμένουμε, τουλάχιστον στο επόμενο εξάμηνο, τεράστιες αυξήσεις στις τιμές είτε του ηλεκτρικού ρεύματος είτε του φυσικού αερίου και του πετρελαίου.
- Διανύουμε τον πρώτο μήνα εφαρμογής των νέων τιμολογίων ρεύματος, χωρίς επιδοτήσεις. Χρειάζεται να γίνουν αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των λογαριασμών ρεύματος; Τι ισχύει στην Ευρώπη;
- Λοιπόν, κοιτάξτε το σύστημα το οποίο εισήχθη από την κυβέρνηση, δηλαδή η δυνατότητα επιλογής μεταξύ διαφορετικών τιμολογίων και διαφορετικής αν θέλετε προσέγγισης στην κατανάλωση και στο κόστος ενέργειας, είναι κάτι το οποίο υπάρχει σαφώς στην Ευρώπη, υπάρχει στο Βέλγιο, υπάρχει στην Ολλανδία, υπάρχει στη Γαλλία, διότι ο καταναλωτής έχει περισσότερες επιλογές ανάλογα με την κατανάλωσή του και φυσικά ανάλογα με το αν είναι ιδιώτης ή επιχείρηση. Άρα η καταρχήν προσέγγιση είναι αντίστοιχη με αυτές πολλών χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για να πούμε εδώ τι συμβαίνει και στην Αγγλία, η οποία υπήρξε η πρώτη χώρα που εισήγαγε τα τιμολόγια διαφορετικού χαρακτήρα και διαφορετικών τύπων. Είναι μια χώρα η οποία εδώ και πολλά χρόνια το εφαρμόζει και το εφαρμόζει σχετικά επιτυχημένα. Άρα, κατ’ αρχήν η προσέγγιση είναι σωστή.
Αυτό τώρα το οποίο πρέπει καταρχάς να καταλάβει ο κόσμος είναι το πώς διαμορφώνονται εν τέλει οι τιμές για να μπορεί να επιλέξει μεταξύ των διαφορετικών κατηγοριών. Καταλαβαίνω ότι ακόμη παρά την εκστρατεία ενημέρωσης την οποία έχει κάνει η κυβέρνηση και παρά το γεγονός ότι φαίνεται ότι έχει αναπτυχθεί ένας ανταγωνισμός καλού επιπέδου μεταξύ των διαφορετικών παρόχων, οι περισσότεροι πολίτες, στην πλειονότητά τους στην πλειοψηφία τους, δεν γνωρίζουν ακόμη τη διαμόρφωση και τον τρόπο διαμόρφωσης, ούτε εν τέλει τι είναι πιο συμφέρον γι αυτούς. Νομίζω ότι πάρα πολύ σημαντικό είναι, αν όχι, γιατί δεν θεωρώ ότι είναι και ρεαλιστικό να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού, θεωρώ όμως ότι είναι ρεαλιστικό να υπάρχει να συνεχιστεί αυτή η καμπάνια ενημέρωσης των πολιτών τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τους παρόχους, έτσι ώστε να καταλάβει ο κόσμος τι τον συμφέρει καλύτερα, να καταλάβει κατ’ αρχάς τι περιλαμβάνει κάθε τιμολόγιο ανάλογα με το χρώμα και να μπορεί να κάνει αν θέλετε επιλογές λογικές βάσει της δικής του κατανάλωσης. Άρα σίγουρα ενημέρωση και σίγουρα συνέχιση της εκστρατείας ώστε να κατανοήσει ο κόσμος τι σημαίνουν όλα αυτά και όχι απαραίτητα αλλαγή του τρόπου υπολογισμού. Δεν νομίζω ότι κάτι τέτοιο είναι ρεαλιστικό.
- Έχει πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων και το σενάριο για σταθερό τιμολόγιο 6 ή 8 μηνών.
- Αυτό θα βοηθούσε εάν και εφόσον η τιμή του σταθερού τιμολογίου είναι μία τιμή αντίστοιχη της παρούσης τιμής. Δηλαδή να το πούμε πάρα πολύ απλά, εάν υπάρχει ένα σταθερό τιμολόγιο, όπως είναι το μπλε το οποίο θέλουν να προωθήσουν αυτή τη στιγμή οι πάροχοι, εάν λοιπόν υπάρξει σταθερό χρονικό διάστημα για τα τιμολόγια αυτά, δεν θα πρέπει ο καταναλωτής να απορροφήσει το ρίσκο του παρόχου. Γιατί υπάρχει ρίσκο, γιατί οι τιμές, όπως ξέρετε διαμορφώνονται στη χονδρική. Δηλαδή το να έχουμε σταθερά τιμολόγια είναι καλό. Εάν όμως, τα τιμολόγια έρχονται με μια επιβάρυνση του 15 20% ακριβώς για να χετζάρει, αν μου επιτρέπετε τον όρο, ο πάροχος, το ρίσκο το οποίο παίρνει δίνοντας σταθερές τιμές δεν θα οδηγήσει πουθενά γιατί θα έχουμε εν τέλει καταναλωτές οι οποίοι θα πληρώνουν ακριβότερα το ρεύμα και δεν το θέλουμε αυτό.
- Την Παρασκευή έγινε ακόμα ένα βήμα για τον κάθετο διάδρομο με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της Κεντρικής και Νοτιανατολικής Ευρώπης, της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Πόσο εφικτό είναι να φτάσει μέχρι και την Γερμανία;
- Νομίζω ότι ο κάθετος διάδρομος ήταν μία σωστή πολιτική επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια, παρότι συνάντησε και εξακολουθεί να συναντάει μεγάλες δυσκολίες τόσο σε επίπεδο γεωστρατηγικό, δεδομένης και της εμπόλεμης σύγκρουσης στην Ουκρανία, όσο και σε επίπεδο τεχνικό. Είναι κάτι το οποίο επιβεβαιώνει τη στρατηγική, την ευρύτερη στρατηγική στο να γίνει η χώρα μας ένα hub μεταφοράς ενέργειας από τη νοτιοανατολική προς Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Νομίζω η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι η τεχνική, δηλαδή τα εσωτερικά δίκτυα των χωρών , οι οποίες αναμιγνύονται σε αυτή την πρωτοβουλία δεν μπορούν ακόμη να στηρίξουν τέτοιου είδους ποσότητες και τέτοιου είδους ροές, πολλές φορές αντίστροφες εισροές που απαιτούνται κτλ κτλ. Άρα χρειάζεται αναβάθμιση των δικτύων. Το ίδιο πράγμα πρόσφατα, με αφορμή ακριβώς τη δημοσιοποίηση της δημοσίευσης της συμφωνίας του Κάθετου Διαδρόμου, ελέχθη και από τη ΔΕΣΦΑ, η οποία ελέγχει σημαντικό βαθμό το δίκτυο, τουλάχιστον το ελληνικό. Πρέπει οπωσδήποτε να αναβαθμιστεί το δίκτυο και να αναβαθμιστεί και το δίκτυο των άλλων διαχειριστών, κυρίως στη Βουλγαρία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία, αλλά γενικά στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, έτσι ώστε να μπορούμε να πούμε ότι με την αναβάθμιση και με τις ροές οι οποίες θα είναι σημαντικές, θα φτάσουμε να έχουμε πώληση φυσικού αερίου μέχρι και στη Γερμανία και την υπόλοιπη κεντρική και Δυτική Ευρώπη.
-Επειδή εμείς ωραία τα συζητάμε στην Ελλάδα, εσείς στην Ευρώπη τι ακούτε; Γίνονται παράλληλες συζητήσεις;
-Στην Ευρώπη υπάρχει, αν και λίγο χλιαρά, αν μου επιτρέπεται σε μεγάλο βαθμό ακόμη υπάρχει η συζήτηση της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία. Νομίζω έχει καταστεί κοινό κτήμα των περισσότερων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι το ενεργειακό μέλλον της ευρωπαϊκής ηπείρου θα είναι στις ανανεώσιμες πηγές, θα είναι σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ενεργειακή αυτονομία. Υπάρχει λοιπόν αυτός ο πολιτικός διάλογος. Παρόλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν οι εθνικές προτεραιότητες, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό αν θέλετε, θέτουν σε κίνδυνο τις ευρύτερες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Διαφορετική είναι η Γερμανία. Διαφορετικές προτεραιότητες έχει, διαφορετικές η Ιταλία, διαφορετικές η Γαλλία. Άρα ο διάλογος υπάρχει. Η πραγματικότητα είναι ότι και αυτό είναι το σημαντικό, ότι πλέον έχουμε συνειδητοποιήσει ως Ευρωπαϊκή Ένωση το μέγεθος του προβλήματος, πράγμα το οποίο δεν είχαμε κάνει πριν από την ουκρανική κρίση. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Άρα υπάρχει καλύτερος σχεδιασμός, υπάρχει μεγαλύτερη αποθήκευση, υπάρχει στροφή προς εναλλακτικές μορφές ενέργειας, όπως το υδρογόνο. Υπάρχει και μια παγιοποίηση της αναγκαιότητας ενίσχυσης περαιτέρω των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Να πούμε φυσικά ότι όλη αυτή η διαδικασία την οποία περιγράφουμε απαιτεί πολύ υψηλά κεφάλαια. Δεν είναι κάτι απλό και δεν αρκεί μόνο η πολιτική δέσμευση των Ευρωπαίων μέσω των μέσω των ευρωπαϊκών θεσμών, έτσι ώστε να υλοποιηθεί. Χρειάζονται και επενδύσεις πάρα πολύ σημαντικές. Και ίσως ξέρετε το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, που πρόσφατα εισήγαγαν αντίστοιχες ρυθμίσεις τόσο στην ενέργεια όσο και στη βιομηχανία για να ενισχύσουν τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι ένα καλό παράδειγμα για να δούμε τι θα γίνει, τι πρέπει να γίνει και στην Ευρώπη σε αυτό το επίπεδο.
