Ο μικρός ελληνοβουλγαρικός αγωγός, μήκους 182 χιλιομέτρων, που μπήκε σε λειτουργία το 2022 έβαλε τον πρώτο κρίκο μιας μακράς ενεργειακής αλυσίδας που επιχειρεί να πάρει σάρκα και οστά στην ΝΑ Ευρώπη, φυσικά με τις ευλογίες των ΗΠΑ.
Ο δεύτερος κρίκος είναι το δρομολογημένο σκέλος Βουλγαρία - Ρουμανία και την Παρασκευή μπαίνουν για τα καλά στο παιχνίδι η Ουκρανία και η Μολδαβία, με στόχο να κλείσει και ο τρίτος κρίκος, προκειμένου φυσικό αέριο δυτικών συμφερόντων να φτάσει κάποια μέρα στην «αυλή» της Ρωσίας.
Πόσο κοντά είναι να υλοποιηθεί το σχέδιο; Πάντως, όχι και τόσο μακριά όσο θα μπορούσε να νομίσει κάποιος.
Ακολουθώντας μια διαδρομή άνω των 1.000 χιλιομέτρων, το «ελληνικό LNG», δηλαδή αυτό από ΗΠΑ, Κατάρ και άλλες παραγωγούς - χώρες, θα ταξιδεύει από το Αιγαίο και θα καταλήγει μέσω του αγωγού IGB και των διασυνδετηρίων του, στην Ουκρανία, με στόχο να «σπάσει» τη ρωσική κυριαρχία.
Κομβικός πλέον στο project και ο ρόλος του FSRU Αλεξανδρούπολης, με το πρώτο φορτίο LNG να καταφτάνει το Σάββατο και μέσα στο δεκαήμερο του Μαρτίου ξεκινά η εμπορική του λειτουργία. Ετήσιας δυναμικότητας 5,5 δισ. κυβικών μέτρων, ο πλωτός σταθμός υγροποίησης και επαναεριοποίησης έχει στόχο την περαιτέρω ενεργειακή απεξάρτηση της ΝΑ Ευρώπης από τη Μόσχα.
Στην κατεύθυνση αυτή εστιάζει και η σύνοδος των υπουργών Ενέργειας της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης στην Αθήνα (Central and South Eastern Europe Energy Connectivity), που ξεκινά σήμερα και ολοκληρώνεται αύριο με την υπογραφή ενός MoU από τον ΔΕΣΦΑ για την προσθήκη στον Κάθετο Διάδρομο της Ουκρανίας και της Μολδαβίας.
Οι βάσεις για τον Vertical Corridor μπήκαν με τον αγωγό IGB εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Ακολούθησαν πολλές διεργασίες μεταξύ των χωρών της περιοχής και τον Σεπτέμβριο στην Θεσσαλονίκη, έλαβε χώρα μια σημαντική συνάντηση εργασίας με πρωτοβουλία των διαχειριστών φυσικού αερίου της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας. Συμμετείχαν οι εταιρείες Gastrade, ICGB, Bulgartransgaz, Transgaz, FGSZ και EUSTREAM.
Στη συνάντηση εκείνη, παρουσιάστηκαν από εκπροσώπους των εταιρειών τα αποτελέσματα των μη δεσμευτικών market tests που έχουν πραγματοποιήσει. Την ίδια περίπου περίοδο έπαιρνε σάρκα και οστά η πρωτοβουλία Central and South Eastern Europe Εnergy Connectvity (CESEC) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το γεγονός δείχνει και το αυξημένο της ενδιαφέρον, όπως φυσικά και των ΗΠΑ για τις διασυνδέσεις μεταφοράς φυσικού αερίου στην περιοχή της Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης.
Στην παρούσα φάση το παιχνίδι γίνεται μόνο μέσω του ελληνοβουλγαρικού αγωγού. Η εμπορική λειτουργία του IGB ξεκίνησε με τη ροή φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο «μπαίνει» στην διασταύρωση του αγωγού με τον TAP, στην Κομοτηνή, αλλά από φέτος και μετά θα δέχεται και αμερικανικό, καταριανό και άλλης προέλευσης LNG από τον τερματικό της Αλεξανδρούπολης.
Και μην ξεχνάμε ότι έχει δρομολογηθεί ένας ακόμη αγωγός στον άξονα Θεσσαλονίκη - Σκόπια, προκειμένου να μεταφέρει αέριο προς τη Βόρεια Μακεδονία και από εκεί ακόμη πιο βόρεια, προς Σερβία και Κόσοβο.
Τα συνολικά 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) της δυναμικότητας του IGB, όπως άλλωστε και αυτά που μεταφέρει ο TAP, δεν προορίζονται για εγχώρια κατανάλωση. Η χώρα άλλωστε καταναλώνει 7 δισ κυβικά μέτρα το χρόνο, τμήμα των οποίων καλύπτει ο TAP, άλλο μέρος οι εισαγωγές LNG και φυσικά ο ρωσικός Turk Stream, του οποίου οι ποσότητες καταβάλλεται προσπάθεια να αντικαθίστανται σταδιακά από άλλες πηγές.
Πώς θα φτάσει όμως στην πράξη όλο αυτό το LNG τόσο βαθιά στα ουκρανικά εδάφη; Καιρό τώρα έχει πέσει στο τραπέζι η ιδέα να αξιοποιηθεί ο παροπλισμένος Trans Balkan Pipeline, ένας αγωγός που κάποτε τροφοδοτούσε και την Ελλάδα, αλλά από το 2020, οπότε και αντικαταστάθηκε από τον Turkish Stream, έπαψε να λειτουργεί.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτή η αχρησιμοποίητη υποδομή, η οποία ξεκινά από την Ουκρανία, διασχίζει τη Μολδαβία και Ρουμανία για να φτάσει στη Βουλγαρία, όπου σπάει σε δύο τμήματα, ένα προς Ελλάδα και ένα προς Τουρκία, είναι σε θέση να παίξει ένα νέο ρόλο.
Και εφόσον γίνει αντίστροφης ροής, όπως έχει προτείνει τον Νοέμβριο ο ουκρανός διαχειριστής φυσικιού αερίου (GTSOU), τότε σε συνδυασμό με τον ελληνο-βουλγαρικό αγωγό IGB και τα παρακλάδια του, η παραπάνω εγκαταλελειμμένη υποδομή θα καταφέρει να στέλνει καύσιμο στην Κεντρική και Αν. Ευρώπη.
