Κερδισμένοι των ευρωεκλογών ήταν τα ακροδεξιά κόμματα, σύμφωνα μάλιστα με αναλυτές εξαιτίας της ψήφου διαμαρτυρίας ως αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους ζωής.
Μία εβδομάδα μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών εντείνεται η ανησυχία ότι τα κέρδη της ακροδεξιάς και η απώλεια εδρών για τους Πράσινους– καταδικάζουν τη δράση και τις προσπάθειες της ΕΕ για το κλίμα.
Τα κεντροδεξιά κόμματα της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος θα συνεχίσουν να είναι η μεγαλύτερη ομάδα στο κοινοβούλιο των 720 εδρών. Οι αριστερές ομάδες έχουν επίσης διατηρήσει τις περισσότερες έδρες. Οι Πράσινοι ήταν οι μεγάλοι χαμένοι αυτών των εκλογών, επίσης λόγω της «πράσινης λάμψης» από τους ψηφοφόρους που τιμώρησαν τους περιβαλλοντολόγους για το υψηλό κόστος της ενεργειακής μετάβασης.
Η προεκλογική εκστρατεία του 2024 ήταν πολύ διαφορετική από το 2019. Φέτος, η ενεργειακή ασφάλεια και το κόστος της ενέργειας για τα νοικοκυριά ξεπέρασαν σαφώς οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με «επείγουσα δράση για το κλίμα για να σταματήσει η κλιματική κρίση», στον απόηχο της ενεργειακής κρίσης του 2022 στην Ευρώπη, κάτι που γίνεται ακόμα αισθητό σε πολλά κράτη μέλη της Ε.Ε.
Η ψηφισμένη νομοθεσία της ΕΕ που έχει περάσει στις φάσεις εφαρμογής θα είναι πολύ δύσκολο να αναιρεθεί, εκτιμούν οι αναλυτές. Τα κόμματα που υποστήριξαν την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και άλλες νομοθετικές προσπάθειες της ΕΕ για το net zero θα συνεχίσουν να έχουν την πλειοψηφία στο νέο κοινοβούλιο της ΕΕ. Τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα θα έχουν περισσότερες έδρες, αλλά δεν θα μπορέσουν να ανατρέψουν σημαντικές κατευθύνσεις πολιτικής, υποστηρίζουν οι ειδικοί.
Ωστόσο, ορισμένα νέα μέτρα θα μπορούσαν να σταματήσουν και να συζητηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και η ψήφιση νέας νομοθεσίας θα μπορούσε να είναι πιο δύσκολη, σύμφωνα με πολιτικούς και αναλυτές. «Όλες οι νέες πολιτικές θα είναι πιο δύσκολο να περάσουν. Αλλά η οπισθοδρόμηση είναι πολύ απίθανη», δήλωσε στο Reuters στις αρχές αυτής της εβδομάδας ο Krzysztof Bolesta, υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας για το κλίμα .Οι περισσότερες νομοθεσίες που έχουν ψηφιστεί είναι πιθανό να παραμείνουν.
Ωστόσο, τα ακροδεξιά κόμματα αναμένεται να επιτεθούν στην απαγόρευση της ΕΕ για την πώληση νέων αυτοκινήτων βενζίνης και ντίζελ από το 2035. Στο πλαίσιο των προσπαθειών για τη μείωση των εκπομπών από τον τομέα των μεταφορών, η ΕΕ ενέκρινε το 2023 νομοθεσία που λέει ότι από το 2035, όλα τα νέα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην αγορά δεν μπορούν να εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2), απαγορεύοντας ουσιαστικά την πώληση νέων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Αυτό το μέτρο έχει προγραμματιστεί για αναθεώρηση το 2026.
«Κάποια έκφραση της συνέχειας με τις προηγούμενες πολιτικές θα παραμείνει, τόσο επειδή η ιστορική ισορροπία ΕΛΚ-S&D παραμένει σχετικά ισχυρή, όσο και επειδή [η σημερινή πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα] Φον Ντερ Λάιεν θα συνεχίσει πιθανώς να ηγείται της επιτροπής», δήλωσε η Federica Genovese, Καθηγήτρια Πολιτικής επιστήμης και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Carbon Brief .«Ωστόσο, θα πρέπει να περιμένουμε μια ρητορική μείωση της σημασίας της δράσης για το κλίμα», πρόσθεσε η Genovese.
Σύμφωνα με τον Simone Tagliapietra, ανώτερο συνεργάτη του οικονομικού think tank Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες, η Ευρώπη απέφυγε ένα σενάριο στο οποίο η ακροδεξιά θα είχε κερδίσει τόσες πολλές έδρες για να είναι σε θέση να διαπραγματευτεί την κατάργηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
«Υπήρχαν φόβοι ότι θα μπορούσε να διαλυθεί σε ένα σενάριο αυξανόμενων ακροδεξιών κομμάτων. Αλλά δεν συνέβη: το φιλοευρωπαϊκό κέντρο έχει διατηρήσει την πλειοψηφία των εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υποδεικνύοντας ότι η Ευρώπη δεν πρόκειται να αντιστρέψει την πορεία της στην πράσινη μετάβαση», έγραψαν αναλυτές μετά τις εκλογές.
Η ΕΕ πρέπει τώρα να προσπαθήσει να αποφύγει την αναβλητικότητα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την αδράνεια των εθνικών κυβερνήσεων. «Καθώς η Πράσινη Συμφωνία περνά στη φάση εφαρμογής της μετά από πέντε χρόνια σχεδιασμού πολιτικών και νομοθετικών ρυθμίσεων, η ολοκλήρωση των πραγμάτων σε εθνικό επίπεδο είναι αυτό που πραγματικά θα κάνει ή θα σπάσει τις πράσινες φιλοδοξίες της Ευρώπης».
