Του Νίκου Φιλιππίδη
Στον «καναπέ του ψυχολόγου» Αλεξέι Μίλερ η Ευρώπη αναστενάζει. Τις τελευταίες εβδομάδες ο επικεφαλής της Gazprom δέχεται στην έδρα του στην Αγία Πετρούπολη αρχηγούς κρατών, υπουργούς, εκπροσώπους κρατικών εταιρειών, από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε ένα ατελείωτο παζάρι για τις τιμές του φυσικού αερίου της επόμενης χρονιάς. Κανονική «πασαρέλα» ή «ανατολίτικο παζάρι» και… πολύ από συμπαράσταση. Τόσο πολύ, που φτάνει σχεδόν στα όρια της προπαγάνδας. Το μότο του Ρώσου επιχειρηματία προς όλους είναι ότι «εμείς σάς στηρίξαμε με μεγαλύτερες ποσότητες καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021». Επιμελώς στις ανακοινώσεις της ρωσικής εταιρείας αποκρύβεται ωστόσο ότι όλοι πλήρωσαν έως και τέσσερις φορές ακριβότερα για το ίδιο προϊόν φέτος. Ποιο χρηματιστήριο ενέργειας, ποια διαπραγμάτευση, μονά-ζυγά δικά του. Όλοι στον ρωσικό leader φυσικού αερίου αναζητούν σημαντικές ποσότητες, άλλοι για να μην κρυώσει και να έχει ρεύμα ο λαός τους και άλλοι για να αντιμετωπίσουν τη μετάβαση από τις ρυπογόνες ηλεκτροπαραγωγικές λιγνιτικές μονάδες σε αυτές των πιο φιλικών προς το περιβάλλον πηγών ενέργειας.
Παρά το «ανατολίτικο» στυλ διαπραγμάτευσης, οι Ρώσοι ως προς τις παραδόσεις φορτίων – το είπε και ο Πρωθυπουργός προχθές στο Σότσι – η αλήθεια είναι ότι ήταν ως προς την Ελλάδα πάντα αξιόπιστοι. Ακόμα και σε δύσκολες εποχές. Λίγο πιο βοηθητικοί πάντα προς την Τουρκία (83% περισσότερες ποσότητες φυσικού αερίου φέτος), αλλά και την Ελλάδα τη στήριζαν (+12% φέτος). Το θέμα ωστόσο είναι πολύ πιο σύνθετο. Αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι λίγες ώρες πριν από τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο πρόεδρος Πούτιν είχε συνομιλήσει με τον πρόεδρο Μπάιντεν. Ο τελευταίος τού το είπε ορθά κοφτά: «Εάν εισβάλεις στην Ουκρανία, ξέχνα Nord Stream 2 και τα έσοδά του». Πρόκειται για τον αγωγό που περιμένει όλη η Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη να τεθεί σε λειτουργία για να προμηθευτεί φυσικό αέριο και η Ρωσία για να βγάλει πολλά λεφτά. Σε αυτό το κλίμα η Ευρώπη κοιτάζει για μια ακόμα φορά, χωρίς κοινή θέση. Χωρίς μπούσουλα. Κάθε χώρα διαπραγματεύεται μόνη της.
Η Γερμανία, η οποία περιμένει να λάβει τη μερίδα του λέοντος από τα φορτία του Nord Stream 2, βλέπει σχεδόν ως μονόδρομο τη ρωσική λύση. Φαίνεται να μην έχει εναλλακτική και το ακόμα χειρότερο είναι ότι δεν συζητά οποιαδήποτε πρόταση πέσει στο τραπέζι. Μην ξεχνάμε την πρόταση μιας ομάδας χωρών, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας. Πρότειναν το προφανές. Να βρούμε λύσεις ως ΕΕ σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο για την ανάπτυξη χώρων αποθήκευσης φυσικού αερίου και σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο να προχωρήσουμε σε κοινές αγορές φυσικού αερίου. Το κάναμε, και ήταν πετυχημένο, στην περίπτωση των κοινών παραγγελιών εμβολίων. Θα μπορούσε να λειτουργήσει και στην ενέργεια. Να αγοράζει η ΕΕ φυσικό αέριο και να το κατανέμει στα κράτη-μέλη.
Ακόμα και σε αυτή την απλή και κατανοητή λύση, η Γερμανία – προ Σολτς – μαζί με τις προσκείμενες σε αυτήν χώρες αντέδρασε. Το μπλόκαρε σε όλα τα ευρωπαϊκά όργανα, με δικαιολογίες αστείες σε σχέση με την κρισιμότητα των στιγμών, όπως ότι πρέπει να αφήσουμε την αγορά να λειτουργήσει και διάφορα άλλα εκτός τόπου και χρόνου. Ποια αγορά να λειτουργήσει, όταν η Ρωσία και η Gazprom έχουν σχεδόν μονοπώλιο στην προμήθεια φυσικού αερίου. Ποια αγορά να λειτουργήσει όταν ο πρόεδρος Μπάιντεν το λέει ξεκάθαρα, ότι μπορεί όποτε θελήσει να κόψει την παροχή αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη…
