Τα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να στραφούν μακριά από την επέκταση των υποδομών φυσικού αερίου και να επικεντρωθούν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα για να επιτύχουν μια ουσιαστική ενεργειακή μεταμόρφωση και να αποφύγουν οικονομικές και περιβαλλοντικές παγίδες. Αυτό ήταν το βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου «Ευρωπαϊκές και Περιφερειακές Προοπτικές για την Εγκατάλειψη του Φυσικού Αερίου», που πραγματοποιήθηκε στα Σκόπια, με διοργανωτή το Κέντρο Έρευνας και Πληροφόρησης για το Περιβάλλον «Οικο-συνείδηση».
Οι ομιλητές συμφώνησαν ότι ο εκσυγχρονισμός της ενεργειακής υποδομής μέσω επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές και αποδοτικότητα πρέπει να αντικαταστήσει τα νέα έργα φυσικού αερίου. Προειδοποίησαν ότι η συνεχιζόμενη εξάρτηση από το φυσικό αέριο θα εμποδίσει τις προσπάθειες απανθρακοποίησης της περιοχής, αποσπώντας ζωτικούς πόρους σε ξεπερασμένες τεχνολογίες με περιορισμένο μέλλον.
Ο Rafael Anoto, σύμβουλος πολιτικής στο παγκόσμιο think tank E3G, σημείωσε ότι η χρήση φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να μειωθεί κατά 30-50% έως το 2030. Τόνισε ότι η αστάθεια των τιμών και το κόστος δικτύου ενισχύουν το επιχείρημα κατά του φυσικού αερίου ως μεταβατικό καύσιμο. «Το φυσικό αέριο δεν πρέπει να θεωρείται καύσιμο-γέφυρα», δήλωσε ο Ανότο.
Η Elena Jerebitsa από την ιταλική οργάνωση «ReCommon» ανέλυσε τον ρόλο των εταιρειών φυσικού αερίου στην προώθηση του υδρογόνου ως μελλοντικό καύσιμο για να διατηρήσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Υπογράμμισε την ανάγκη για μια θεμελιώδη αλλαγή στο ενεργειακό σύστημα, που θα αποκεντρώνει τον έλεγχο και θα εξασφαλίζει ότι οι τοπικές κοινότητες θα επωφελούνται.
Ο Gabor Horvath από το Κέντρο Ερευνών Ενέργειας REKK της Ουγγαρίας ανέλυσε τον αντίκτυπο της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου στην Ουγγαρία, όπου οι αυξημένοι λογαριασμοί νοικοκυριών οδήγησαν σε μεγαλύτερες επενδύσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα. Εξήγησε πώς η άρση των επιδοτήσεων αερίου ώθησε προς πιο βιώσιμες λύσεις ενέργειας.
Ο Peter Kotek, επίσης ερευνητής στο REKK, παρουσίασε ευρήματα για την αεριοποίηση της Βόρειας Μακεδονίας, υπογραμμίζοντας το τεράστιο κόστος - από 800 εκατομμύρια έως ένα δισεκατομμύριο ευρώ - που απαιτείται για την πλήρη ανάπτυξη του δικτύου αερίου, καταλήγοντας ότι το αέριο δεν είναι ανταγωνιστική λύση θέρμανσης σε σύγκριση με εναλλακτικές όπως οι αντλίες θερμότητας.
Ο Alexandru Mustaca, από το δίκτυο Beyond Fossil Fuels κάλεσε τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να μην ακολουθήσουν το ξεπερασμένο ευρωπαϊκό μοντέλο μετάβασης από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο. «Αντί να επενδύσετε στο φυσικό αέριο, η περιοχή πρέπει να επικεντρωθεί στην ηλιακή και αιολική ενέργεια, που παρέχουν μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα», προειδοποίησε ο Μουστάκα.
Ο περιβαλλοντικός δικηγόρος Gligor Radecic από το δίκτυο CEE Bankwatch τόνισε ότι η εξάρτηση από το αέριο ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την ενεργειακή ασφάλεια και το περιβάλλον. Κάλεσε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, να δώσουν προτεραιότητα σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
