Μεγάλες ανατροπές στην αλυσίδα εφοδιασμού της Ελλάδας με φυσικό αέριο θα μπορούσε να επιφέρει πιθανό «εμπάργκο» στις ρωσικές εισαγωγές LNG που φέρεται να έχει μπει στο «τραπέζι» των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνέχεια και των πιέσεων που ασκούνται από τις ΗΠΑ προς την κατεύθυνση αυτή. Και τούτο διότι η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες όπου τα ρωσικά φορτία Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου καταλαμβάνουν σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας, όπως προκύπτει και από τα τελευταία στοιχεία του ΔΕΣΦΑ που έδειξαν ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, η Ρωσία αναδείχθηκε σε δεύτερη μεγαλύτερη χώρα προέλευσης LNG στη χώρα μας, πίσω μόνο από τις ΗΠΑ, με ετήσια αύξηση των εισαγόμενων ποσοτήτων κατά 82%.
Στο πλαίσιο αυτό, αίσθηση προκάλεσε η αναφορά του Υπουργού Εξωτερικών της Σουηδίας Τομπίας Μπίλστρομ -κατά την πρόσφατη Σύνοδο των ΥΠΕΞ των «27» στο Λουξεμβούργο- ότι η απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού LNG (που μέχρι τώρα είχε μείνει έξω από το «κάδρο» των ευρωπαϊκών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας) θα επιδιωχθεί να ενταχθεί στο 14ο πακέτο κυρώσεων που αναμένεται να ψηφιστεί μέσα στην άνοιξη, μαζί με μέτρα που θα στοχεύουν στον περιορισμό του σκιώδους στόλου της Ρωσίας.
Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της Ευρώπης ACER (που προειδοποίησε προ ημερών ότι η απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό LNG είναι άσκηση λεπτών ισορροπιών και όχι χωρίς ρίσκα για την ασφάλεια εφοδιασμού της Ηπείρου), κατά το 2023 η Γηραιά Ηπειρος υποδέχθηκε 18 δις. κυβικά μέτρα ρωσικού LNG, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 13% των συνολικών εισαγωγών LNG) ενώ σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις τουλάχιστον ακόμη 1 δις, κυβικά μέτρα -αν όχι και μεγαλύτερη ποσότητα- ρωσικού LNG εισήχθη στην Ευρώπη μέσω άλλων αγορών.
Στο θέμα της πιθανής απαγόρευσης των εισαγωγών ρωσικού LNG από την Ευρώπη αναφέρθηκε χθες και ο Αμερικανός Υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα ενέργειας Τζέφρι Πάιατ: Κατά την ομιλία του στο ετήσιο συνέδριο του Ινστιτούτου CSIS -του οποίου άνοιξε τις εργασίες μαζί με τον επικεφαλής της ΔΕΗ Γιώργο Στάσση- έκανε λόγο για μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς η περαιτέρω μείωση των εσόδων της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου -έσοδα με τα οποία εν πολλοίς χρηματοδοτεί τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία- αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για τις ΗΠΑ.
Το θέμα της αύξησης των εισαγωγών ρωσικού LNG στην Ευρώπη αποτελεί μεγάλο «αγκάθι», καθώς σε μεγάλο βαθμό οι εισαγωγές LNG από τη Ρωσία υποκατέστησαν τη μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου αγωγών και μάλιστα σε υψηλότερες τιμές. Σε ορισμένες χώρες -μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα- η αύξηση των εισαγωγών ρωσικού LNG συνδυάστηκε και με την αύξηση ρωσικού αερίου αγωγών: Τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2024 από το Σιδηρόκαστρο -το σημείο εισόδου του ρωσικού αερίου μέσω του Turk Stream- μπήκαν στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου 7,25 Τεραβατώρες, ποσότητα υπερδιπλάσια σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 που κάλυψε το 44% των συνολικών εισαγωγών για την περίοδο αναφοράς.
Παρά τις πιέσεις που ασκούνται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, είναι πολύ αμφίβολο εάν η απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού LNG θα «περάσει» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με δεδομένη την υψηλή ακόμα εξάρτηση πολλών χωρών από αυτές. Όπως ανέφερε ο ACER σε πρόσφατη έκθεσή του, «Καθώς η ΕΕ στοχεύει να τερματίσει πλήρως την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027, «η μείωση των ρωσικών εισαγωγών LNG θα πρέπει να εξεταστεί σταδιακά, λαμβάνοντας υπόψη ότι σημαντικές ποσότητες ειχαν συμβολαιοποιηθεί στη βάση μακροπρόθεσμων συμφωνιών πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και υπό το φως της επικείμενης λήξης της σύμβασης διαμετακόμισης ship-or-pay για την προμήθεια αγωγού φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας έως το τέλος του 2024».
