Ξεκινά από την 1η Ιουλίου ο νέος τρόπος αποτίμησης των καταναλώσεων ηλεκτρικής ενέργειας με κυρίαρχο το αίσθημα της αβεβαιότητας. Ουσιαστικά μέσα σε ένα θολό ορίζοντα, από το “κλακάζ” που έχει πάθει το target model και υπό την ασφυκτική κοινωνική και πολιτική πίεση, η κυβέρνηση προώθησε μια λύση που ωστόσο έχει πολλαπλές μεταβλητές, αλλά και άγνωστα σημεία για τους πολλούς.
Προσωπικό λογιστήριο
Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι πολίτες θα πρέπει να είναι αφενός προετοιμασμένοι για δύσκολες μέρες, εάν οι Ρώσοι κόψουν το φυσικό αέριο, αλλα και για να στήσουν το δικό τους “προσωπικό λογιστήριο” ώστε να ”ακτινογραφούν” τα τιμολόγια και τις προσφορές που θα κάνουν κάθε μήνα οι πάροχοι, κάτι στο οποίο προσβλέπει το ΥΠΕΝ με τη νέα αρχιτεκτονική που προτείνει.
Η ενσωμάτωση της ρήτρας
Κλειδί, πάντως, αναμένεται να είναι ο ρόλος της ΔΕΗ, όπως επισήμανε με έμφαση ο Γιώργος Στάσσης, επικεφαλής της ΔΕΗ, μιλώντας κατά την τακτική Γενική Συνέλευση της εταιρείας, το πρωί της Παρασκευής. “Στο νέο τοπίο η επιχείρηση θα έχει κεντρικό ρόλο” ανέφερε το CEO του μεγάλου παίκτη της αγοράς, τονίζοντας παράλληλα ότι εάν οι Ρώσοι περιορίσουν τις ποσότητες αερίου προς την Ευρώπη θα εκτιναχθούν οι τιμές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Ωστόσο η ΔΕΗ έχει κάνει τη σχετική προετοιμασία, έχοντας “φυλάξει” υδάτινο δυναμικό στα φράγματα για τις δύσκολες μέρες, ενώ έχει γεμίσει τις αυλές με λιγνίτες για τα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια. Παράλληλα θα συνεχίσει, όπως, ανέφερε τη πολιτική στήριξης των καταναλωτών με προσμονή για ένα καλύτερο 2023 αλλά και επίτευξη στόχων κερδοφορίας λόγω της υφιστάμενης δομής (παραγωγή και προμήθεια) και των κινήσεων που έχουν γίνει για φέτος.
“Καλούμαστε να ορίσουμε μία τιμή, θα εφαρμόσουμε το νόμο και θα ανακοινώνουμε τις ταρίφες μας πριν την εφαρμογή τους” ανέφερε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης απαντώντας σε ερωτήσεις στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης των μετόχων και πρόσθεσε ότι με το σκεπτικό αυτό δεν τίθεται θέμα εκπτώσεων όπως αυτές που εφαρμόζονταν ως τώρα. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, το σύνολο των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει ως τις 10 Ιουλίου να ανακοινώσουν τα τιμολόγια ρεύματος που θα ισχύσουν από την 1η Αυγούστου και βέβαια με το νέο σχήμα δε θα προβλέπονται εκπτώσεις και παροχές από τους παρόχους, όπως ανέφερε ξεκάθαρα ο κ. Στάσσης.
Το σενάριο για τις νέες τιμές
Να σημειωθεί ότι το σενάριο το οποίο έχει προκριθεί προβλέπει την τεχνική κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και την καθιέρωση μιας ενιαίας τιμής σε όλα τα μορφής τα τιμολόγια. Μόνο που βέβαια, αυτό που αναμένεται να γίνει, είναι η ενσωμάτωση στα τιμολόγια ενιαίων τιμών, που θα ανακοινώνονται κάθε μήνα του “βάρους” της χονδρεμπορικής τιμής.
Μόνο που βέβαια λόγω ανταγωνισμού ίσως επιλέξουν κάποιοι πάροχοι να “κτυπήσουν” τιμές για όσο αντέξουν παίρνοντας μερίδια. Βέβαια, ο κυρίαρχος “παίκτης” η ΔΕΗ με το 65% περίπου της λιανικής υπό τη “σκέπη” του και μεγάλες δυνατότητες παραγωγής από διαφοροποιημένες πηγές θα δώσει τον “τόνο” όπως ανέφερε και ο κ. Στάσσης, εμμέσως πλην σαφώς, το πρωί της Τετάρτης στην Γ.Σ. της εταιρείας.
Δημοσιονομικό σενάριο
Βέβαια μια άλλη σημαντική παράμετρος του νέου μηχανισμού έχει να κάνει με το δημοσιονομικό σενάριο για το νέο μηχανισμό, που όμως έχει ήδη ξεπεραστεί. Με βάση αναφορές του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών Θεόδωρου Σκυλακάκη το σενάριο βασιζόταν σε τιμές αερίου μέχρι 100 ευρώ/MWh. Ωστόσο τώρα ήδη η τιμή “πετάει” πάνω από τα 130 ευρώ/MWh χωρίς να ξέρει κανείς το τι θα συμβεί. Αναπόφευκτα έτσι η χρηματιστηριακή τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας κινείται όλο αυτό το διάστημα πάνω από τα 300 ευρώ η MWh, κάτι που σημαίνει ότι δημιουργούνται πολλαπλά προβλήματα,
Το ένα έχει να κάνει με το πώς θα τιμολογήσουν οι προμηθευτές αλλά και βέβαια το πόσο θα είναι το δημοσιονομικό κόστος της στήριξης σε περίπτωση που οι τελευταίοι δώσουν αυξημένες τιμές που υπερβαίνουν τους στόχους τιμής της κυβέρνησης. Υπενθυμίζεται ότι με βάση τις εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου, το δημοσιονομικό κόστος για τη στήριξη των λογαριασμών ενέργειας στην περίπτωση που η τιμή χονδρικής του ρεύματος παραμείνει στα 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα θα πάει στο 1,5 δισ. ευρώ, ενώ αυτή τη στιγμή υπάρχουν προϋπολογισμένα περίπου 850 εκατ. ευρώ για το συγκεκριμένο μέτρο, στη βάση τιμών αερίου μέχρι 100 ευρώ ανά MWh.
Βέβαια, λόγω της εφαρμογής της κυβερνητικής παρέμβασης στη χονδρεμπορική αγορά ρεύματος, το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης θα διαθέτει περισσότερα χρήματα από την επιβολή πλαφόν στα έσοδα που λαμβάνουν οι ηλεκτροπαραγωγοί ανάλογα με την τεχνολογία παραγωγής.
Ταυτόχρονα θα συνεχίζουν να εισρέουν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης τα ποσά από τις δημοπρασίες ρύπων, τα πλεονάσματα των ΑΠΕ και τα υπόλοιπα από το ταμείο των ΥΚΩ. Να σημειωθεί ότι εκτιμήσεις για πλεόνασμα του Ειδικού Λογαριασμού χρηματοδότησης των ανανεώσιμων πηγών (που “αιμοδοτεί” το ΤΕΜ) ύψους 2,3 δισ. στο τέλος του χρόνου περιλαμβάνει το τελευταίο δελτίο του Διαχειριστή Ανανεώσιμων Πηγών (ΔΑΠΕΕΠ) για τους πρώτους μήνες του έτους.
Ο “στόχος”
Για να “κρατηθεί”, δηλαδή, το πλάνο για προσιτή τιμή ρεύματος, σε επίπεδα όσο τα περσινά του καλοκαιριού, δηλαδή στα 18 λεπτα περίπου ανά KWh, θα πρέπει να δοθούν περισσότερα χρήματα, εφόσον οι προμηθευτές στις βασικές τους τιμές μια και η ρήτρα καταργείται, θα ενσωματώσουν τα νέα κόστη. Να σημειωθεί επίσης ότι με βάση όσα ισχυρίστηκε ο κ. Στάσσης η ενεργοποίηση του μηχανισμού των επιδοτήσεων, τόσο μέσω του ΤΕΜ, όσο και το πλαφόν στις αποζημιώσεις των μονάδων παραγωγής, ανάλογα με την τεχνολογία που χρησιμοποιούν, θα φέρει τις τιμές στα επίπεδα του περσινού Οκτωβρίου και Νοεμβρίου, δηλαδή πάνω από τα 20-22 λεπτά ανά MWh.
Με άλλα λόγια, οι τιμές χονδρικής, δηλαδή, στα 300 ευρώ ανά MWh η τιμή που είχε η “πιάτσα” των παρόχων το Μάιο θα ανέβει και άρα θα απαιτηθεί μεγαλύτερο ποσό επιδότησης για να μην ξεφύγουν τα πράγματα.
Να σημειωθεί ότι για τον περασμένο μήνα σύμφωνα με την έρευνα η λιανική τιμή στην Ελλάδα (Αθήνα) διαμορφώθηκε στα 23,77 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα,(μετά τις επιδοτήσεις και για 300 KWh κατανάλωση) όταν ο μέσος όρος στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαμορφώθηκε στα 25,74 λεπτά του ευρώ ανά kWh. Ακόμη μεγαλύτερη ήταν η διαφορά με τον μέσο όρο όλων των κρατών που περιλαμβάνονται στην έρευνα, ο οποίος άγγιξε τα 27,17 λεπτά του ευρώ ανά kWh.
Η νέα δομή
Στο νέο πλαίσιο πάντως οι εταιρείες θα ανακοινώνουν κάθε μήνα την τιμή πώλησης της κιλοβατώρας με βάση τις προβλέψεις που θα κάνουν για το πού θα κυμανθεί η τιμή χονδρικής του ρεύματος στο χρηματιστήριο ενέργειας.
Με βάση, δε, μια απλή οικονομική λογική, οι εταιρείες θα σταθμίζουν το βάρος και ανάλογα και με τους ανταγωνιστές θα ενσωματώνουν την όποια επιβάρυνση εκτιμούν στην τιμή λιανικής. Εάν, καταγράφεται, υπέρβαση των στόχων, όπως προαναφέρθηκε, θα παρεμβαίνει το κράτος, μέσω του μόνιμου μηχανισμού στήριξης, που αναμένεται να εξειδικευτεί τεχνικά. Εκτιμάται, δε, ότι θα λαμβάνεται υπόψη η μέση τιμή λιανικής των πέντε εταιρειών με έλεγχο του 80% της αγοράς κι επί αυτής της τιμής θα υπολογίζεται μια επιδότηση ώστε κάθε μήνα το τελικό κόστος για τον καταναλωτή να συγκρατείται στα περσινά επίπεδα τιμών ανά KWh. Βέβαια και με το νέο μηχανισμό θα υπάρχει μια δυναμική διαμόρφωση της επιδότησης, που μάλιστα θα είναι οριζόντια, ανεξάρτητα από καταναλώσεις και χαρακτήρα κατοικίας (εξοχικό, κύρια κτλ).
Οι εναλλακτικές των τιμολογίων
Το νέο πλαίσιο, επίσης, αφορά τους καταναλωτές με κυμαινόμενο τιμολόγιο, ενώ οι “τυχεροί” με τα σταθερά, που είναι περίπου 500.000 θα συνεχίσουν να έχουν τις “κλειδωμένες” τιμές, μέχρι οι συμβάσεις να λήξουν. Και βέβαια τώρα δε θα έχουν κρατική επιδότηση.
Επιπλέον, με το νέο πλαίσιο και για να τονωθεί ο ανταγωνισμός προβλέπεται η δυνατότητα χωρίς “πέναλτι” να αλλάζει ο καταναλωτής προμηθευτή. Δηλαδή, με δεδομένο ότι οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας θα ανακοινώνουν σε μηνιαία βάση και σε ευδιάκριτο σημείο στην ιστοσελίδα τους, το αργότερο δύο μήνες πριν από την εφαρμογή τους, τις πάγιες χρεώσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για το σκέλος ισχύος και ενέργειας που εφαρμόζονται στα τιμολόγια προμήθειας, οι καταναλωτές θα μετακινούνται ελεύθερα από πάροχο σε πάροχο. Βέβαια έτσι, όπως λένε, οι πάροχοι θα ενισχυθεί ο “ενεργειακός τουρισμός” με άδηλα τα αποτελέσματα στα ανεξόφλητα υπόλοιπα και τις επισφάλειες. Αναλυτικά, με βάση το Υπ. Περιβάλλοντος κι Ενέργειας με βάση και τη ρύθμιση από τον Ιούλιο θα υπάρχουν
Σταθερά τιμολόγια
Κυμαινόμενα με όριο διακύμανσης
Κυμαινόμενα χωρίς όριο διακύμανσης
Τα κυμαινόμενα τιμολόγια θα διαμορφώνονται από δύο συνιστώσες:
Α)Τη μέση τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς (συνεπώς αυτό το μέρος του τιμολογίου θα αυξομειώνεται ανάλογα με το κόστος του ρεύματος, όπως γινόταν μέχρι σήμερα με τη ρήτρα).
Β) Την κάλυψη του λειτουργικού κόστους της εταιρείας προμήθειας συν ένα εύλογο κέρδος (συνεπώς αυτό το μέρος του τιμολογίου θα είναι πάνω – κάτω σταθερό).
Τα υφιστάμενα τιμολόγια με ρήτρα θα μετατραπούν σε κυμαινόμενα με ή χωρίς όριο διακύμανσης, ανάλογα με την επιλογή του καταναλωτή που θα κληθεί να επιλέξει.
Η αντίδραση της αγοράς
Πάντως, οι προτεινόμενες διατάξεις για τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής οδηγούν σε κατάργηση όλων των εναλλακτικών τύπων τιμολογίων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, και σε αποσταθεροποίηση της αγοράς, αυξάνοντας κατακόρυφα τις επισφάλειες για τον κλάδο της προμήθειας, τονίζει ο ΕΣΠΕΝ, αναφορικά με την τροπολογία της κυβέρνησης για την ρήτρα αναπροσαρμογής.
Αναλυτικά σε ανακοίνωσή του ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας, υπογραμμίζει ότι “οι διατάξεις αυτές αναμένεται συνεπώς να οδηγήσουν σε αυξήσεις στις τελικές χρεώσεις των καταναλωτών, εφόσον επιβάλλεται η ενσωμάτωση του κινδύνου των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού στα προσφερόμενα τιμολόγια. Δεδομένης της πρωτοφανούς μεταβλητότητας που παρατηρείται τον τελευταίο χρόνο στις τιμές της χονδρικής αγοράς του φυσικού αερίου και, κατά συνέπεια, της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι σαφές πλέον σε όλους ότι είναι αδύνατον να γίνει ορθή πρόβλεψη των τιμών της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και μάλιστα για διάστημα ενός μηνός, τουλάχιστον ένα μήνα πριν την έναρξη της περιόδου, με αποτέλεσμα η εφαρμογή της προτεινόμενης τροποποίησης να αυξάνει κατακόρυφα τις επισφάλειες που αναλαμβάνουν οι προμηθευτές και να απειλεί την ομαλή λειτουργία της αγοράς.
Η διοικητική απαγόρευση όλων των εναλλακτικών τύπων τιμολογίων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, πέραν των προβλεπόμενων στην τροπολογία, σταθερών και κυλιόμενα σταθερών, αποστερεί από τους καταναλωτές τη δυνατότητα οι ίδιοι να επιλέγουν ελεύθερα τον τύπο που επιθυμούν, αναλαμβάνοντας επίσης και το αντίστοιχο ρίσκο προκειμένου να συμβληθούν στο τιμολόγιο που οι ίδιοι επιλέγουν” καταλήγουν οι προμηθευτές κρούοντας το ¨καμπανάκ锨κινδύνου για πλήρη απορρύθμιση της αγοράς και εκτόξευση των χρεών προς τους ίδιους.
