Σε ρότα… Κάθετου Διαδρόμου φυσικού αερίου προσπαθεί να μπει η Κομισιόν, με το καθοριστικής σημασία project για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, που συγκεντρώνει και το ενδιαφέρον των ΗΠΑ (με τον Τραμπ να αγαπάει… ιδιαίτερα τα ορυκτά καύσιμα), να βρίσκει μπροστά του διόλου ευκαταφρόνητα εμπόδια.
Με δεδομένο πως το φυσικό αέριο θα συνεχίσει για πολλά χρόνια να αποτελεί τη δικλίδα ασφαλείας για τα ενεργειακά συστήματα (λόγω της εξάρτησης των ΑΠΕ από τις καιρικές συνθήκες), ο στόχος της απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο (εφόσον δεν υπάρξουν ανατροπές μετά το διαφαινόμενο τέλος του πολέμου στην Ουκρανία), περνά από την προώθηση του Διαδρόμου.
Ο Κάθετος Διάδρομος αποτελεί μια εναλλακτική οδό για την μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας έως την Μολδαβία και την Ουκρανία και έχει την θερμή υποστήριξη τόσο από την ΕΕ, όσο και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, με απώτερο στόχο την ταχεία απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και την ενδυνάμωση της ενεργειακής ασφάλειας της περιοχής.
Ζωτικό στοιχείο του Διαδρόμου είναι ο άξονας Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία. Στη συνέχεια, το παζλ συμπληρώνουν δύο κλάδοι, ο δυτικός (Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία) και ο ανατολικός (Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία). Στη σχετική πρωτοβουλία συμμετέχουν οι Διαχειριστές των επτά αντίστοιχων χωρών (μεταξύ των οποίων και ο ΔΕΣΦΑ), η Gastrade (φορέας λειτουργίας και διαχείρισης του FSRU Αλεξανδρούπολης), και η κοινοπραξία ICGB που διαχειρίζεται τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB).
Το «μπλόκο» από Ρουμανία, Μολδαβία, ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός και το φθηνό ρωσικό αέριο
Στο πλαίσιο αυτό, ο Διάδρομος λόγω Ρουμανίας και Μολδαβίας έχει περιέλθει σε ένα μίνι αδιέξοδο, με τις χρεώσεις που ζητούν οι δύο χώρες να απογειώνουν το κόστος διαμετακόμισης, καθιστώντας απαγορευτικό και μη βιώσιμο το εγχείρημα.
Παράλληλα, στο τραπέζι έχει πέσει η αύξηση της δυναμικότητας (θα διευκολύνει στην μεταφορά μεγαλύτερων ποσοτήτων στη Βόρεια Ευρώπη) στον αγωγό διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) από τα 3 bcm (κυβικά μέτρα αερίου) στα 5 bcm, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει σημειωθεί αξιόλογη πρόοδος.
Σημαντικό εμπόδιο για να τρέξει ο Διάδρομος είναι και το φθηνό ρωσικό αέριο (που ίσως γίνει… φθηνότερο εφόσον λήξουν οι πολεμικές συγκρούσεις), το οποίο δεν επέτρεψε να εκδηλωθεί ζωηρό ενδιαφέρον στο market test του ΔΕΣΦΑ που αφορούσε τη δέσμευση δυναμικότητας για τα επόμενα 15 χρόνια. Η αβεβαιότητα στην ενεργειακή αγορά αποτρέπει τους ενδιαφερόμενους από την σύναψη μακροχρόνιων δεσμεύσεων, καθώς η απροθυμία της αγοράς να αγκαλιάσει με θέρμη το project αποτυπώνεται και στα market tests άλλων χωρών.
Οι διαβουλεύσεις το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις χώρες που συμμετέχουν στο εγχείρημα να προσπαθούν να βρουν βιώσιμες λύσεις για να μπει σε τροχιά υλοποίησης το project μέχρι το 2030.
Οι προοπτικές και ο στρατηγικός ρόλος της Αλεξανδρούπολης
Λαμβάνοντας υπόψιν τις δυσκολίες και εφόσον το έργο ξεκολλήσει, ενεργειακό σημείο αναφοράς και δίαυλος μεταφοράς φυσικού αερίου που θα φτάνει μέχρι την Ουκρανία και την Σλοβακία έχει την ευκαιρία να καταστεί η Ελλάδα (με τον πλωτό σταθμό υγροποιημένου αερίου LNG, FSRU Αλεξανδρούπολης, στην πρώτη γραμμή), καθώς ο Κάθετος Διάδρομος «ξεκλειδώνει» νέες αγορές και νέες προοπτικές ανάπτυξης στο ενεργειακό πόκερ με ευρύτερες γεωστρατηγικές προεκτάσεις.
Το FSRU σηματοδοτεί την επέκταση της πρωτοβουλίας του Kάθετου Διαδρόμου, ενισχύοντας σημαντικά τη δυναμική του με στόχο τη δημιουργία ενός κόμβου συναλλαγών φυσικού αερίου στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Οι επενδύσεις 600 εκατ. του ΔΕΣΦΑ
Εφόσον ο Κάθετος Διάδρομος ενεργοποιηθεί θα καταστεί εφικτή σε βάθος χρόνου η διακίνηση 20-25 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως από τον Νότο προς το Βορρά, ανοίγοντας τον δρόμο στην Ευρώπη για την μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο, εφόσον βέβαια η Ευρώπη επιμείνει σε αυτό τον στόχο…
Εκτιμάται πως οι επενδύσεις (αναβάθμιση υποδομών, επέκταση δικτύου) που θα ανοίξουν τα μονοπάτια για τον Κάθετο Διάδρομο θα αγγίξουν τα 600 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα, με τον ΔΕΣΦΑ ήδη να ενεργοποιείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Ενίσχυση ενεργειακής ασφάλειας, διαφοροποίηση πηγών εφοδιασμού
Ο Διάδρομος στοχεύει στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, επιτρέποντας την αμφίδρομη ροή φυσικού αερίου από το Νότο προς τον Βορρά. Συγκεκριμένα, από την Ελλάδα στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, μέσα από τη σύνδεση υφιστάμενων, αλλά και νέων ευρωπαϊκών υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου και LNG.
