Η παγκόσμια στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ηλεκτρική κινητικότητα κερδίζει έδαφος καθώς οι εταιρείες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αγωνίζονται για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Αυτή η μετάβαση αφορά σε μεγάλο βαθμό την βιομηχανία μετάλλων και απαιτεί σημαντική αύξηση της παραγωγής μετάλλων, επισημαίνει η Allianz Research.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), η ζήτηση για μέταλλα θα μπορούσε να διπλασιαστεί στο σενάριο STEPS, το οποίο λαμβάνει υπόψη όλες τις υπάρχουσες πολιτικές, και θα μπορούσε ακόμη και να τριπλασιαστεί στο σενάριο APS, το οποίο προϋποθέτει ότι όλες οι δεσμεύσεις για το κλίμα που έχουν δοθεί από τις κυβερνήσεις πληρούνται πλήρως. Σε ένα φιλόδοξο σενάριο Net-Zero, η ζήτηση θα μπορούσε να τετραπλασιαστεί.
Τα κρίσιμα μέταλλα όπως το λίθιο, το κοβάλτιο, το νικέλιο, ο χαλκός και τα στοιχεία σπάνιων γαιών (REEs) είναι απαραίτητα για την κατασκευή μπαταριών, την αποθήκευση ενέργειας, τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs), τις ανεμογεννήτριες, τα φωτοβολταϊκά και άλλες τεχνολογίες που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση. Ο χαλκός, για παράδειγμα, χρησιμοποιείται εκτενώς στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και οι ιδιότητές του τον καθιστούν βασικό για φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες και μπαταρίες. Οι σπάνιες γαίες είναι βασικά συστατικά των μόνιμων μαγνητών που είναι ενσωματωμένοι στις ανεμογεννήτριες, ενώ οι μπαταρίες ιόντων λιθίου χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά οχήματα και τα ηλεκτρονικά γενικότερα.
Το timing είναι το κλειδί
Ο χαλκός και το λίθιο θα έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές για τον κλάδο. Αλλά το timing της αύξησης της προσφοράς είναι το κλειδί, τονίζει η Allianz.
Ειδικότερα, όπως σημειώνει, η ζήτηση χαλκό θα μπορούσε να αυξηθεί σε 12 Mt ετησίως έως το 2030, από περίπου 6 Mt ετησίως σήμερα. Αν και οι όγκοι του θα είναι πιο μέτριοι, το λίθιο θα μπορούσε να δει τη μεγαλύτερη σχετική αύξηση, δεδομένης της μεγαλύτερης αύξησης της ζήτησης, ενώ η ζήτηση για σπάνιες γαίες θα μπορούσε να αυξηθεί 2,5 φορές.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι τιμές για τα περισσότερα μέταλλα αναμένεται να αυξηθούν στο μέλλον. Οι τιμές του κοβαλτίου και του νικελίου θα μπορούσαν να διπλασιαστούν έως το 2050 ενώ οι τιμές του λιθίου και του χαλκού θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά +50%. Αυτό θα ενισχύσει τόσο τα έσοδα όσο και την κερδοφορία για τις εταιρείες μετάλλων και εξόρυξης.
Ωστόσο, η αύξηση της χωρητικότητας για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης δεν είναι εύκολη υπόθεση για τους παίκτες του κλάδου, όπως σημειώνει ο οίκος. Η αγορά λιθίου αποτελεί μια καλή απεικόνιση των προκλήσεων που μπορεί να προκύψουν κατά την ανάπτυξη νέας χωρητικότητας. Μεταξύ Δεκεμβρίου 2022 και Ιουλίου 2024, οι τιμές του λιθίου μειώθηκαν κατά πάνω από 85% λόγω της αυξημένης παγκόσμιας προσφοράς, ειδικά από την Αυστραλία. Πράγματι, μεταξύ 2022 και 2023, η παγκόσμια παραγωγή λιθίου αυξήθηκε κατά περίπου 30%, και μεταξύ 2021 και 2023 η παραγωγή αυξήθηκε σχεδόν κατά 70%. Όταν οι μεγάλες εξορυκτικές ικανότητες τεθούν σε λειτουργία, μπορεί να οδηγήσουν σε καθοδική πίεση στις τιμές και να θέσουν σε κίνδυνο τα οικονομικά ορισμένων έργων και εταιρειών. Αν και η Allianz αναμένει ότι οι τιμές θα αυξηθούν μακροπρόθεσμα, είναι πιθανό να υπάρξουν πολλά επεισόδια έντονης αστάθειας και θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σημαντικές προκλήσεις για τις εταιρείες που επεκτείνουν την ικανότητα εξόρυξης με «κακό» timing.
Παράλληλα, όπως επισημαίνει, οι ασταθείς τιμές των εμπορευμάτων και οι αβεβαιότητες γύρω από την πολιτική και τους κανονισμούς έχουν κάνει τις εταιρείες να είναι προσεκτικές σχετικά με τη δέσμευση σημαντικών επενδύσεων σε μακροπρόθεσμα έργα έντασης κεφαλαίου. Αν και οι δαπάνες αυξάνονται, το 2023 ήταν μόλις 22% πάνω από τα επίπεδα του 2015. Αντίθετα, οι εταιρείες του κλάδου αυξάνουν περαιτέρω τις πληρωμές προς τους μετόχους: Το 2023, τα μερίσματα και οι επαναγορές μετοχών ήταν σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερα από το 2015. Αυτή η συντηρητική κατανομή κεφαλαίου αντικατοπτρίζεται στην αυξανόμενη δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών για την απόκτηση εδραιωμένων assets.
Κίνδυνος φούσκας
Όπως προειδοποιεί η Allianz, παράλληλα, η κερδοσκοπία στην αγορά μετάλλων αυξάνεται και τροφοδοτεί φούσκες που θα μπορούσαν να είναι επιζήμιες για τις εταιρείες μετάλλων και εξόρυξης και να αποτελέσουν εμπόδιο στις επενδύσεις. Ο κίνδυνος φούσκας στα μέταλλα είναι μια σημαντική ανησυχία, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ενεργειακής μετάβασης, όπως τονίζει. Φυσικά, η ταχεία ώθηση προς την ενεργειακή μετάβαση αυξάνει τη ζήτηση για ορυκτά όπως το λίθιο, ο χαλκός, το κοβάλτιο και το νικέλιο. Αυτή η αυξημένη ζήτηση μπορεί να τροφοδοτήσει απότομες αυξήσεις τιμών. Ωστόσο, αυτές οι διακυμάνσεις βασίζονται σε θεμελιώδη μεγέθη και μπορούν να αντιμετωπιστούν ή τουλάχιστον να γίνουν διαχειρίσιμες από τους παραγωγούς και του πελάτες.
Ένας από τους κύριους μοχλούς πιθανής φούσκας στις αγορές εμπορευμάτων είναι οι κερδοσκοπικές επενδύσεις. Αυτή η κερδοσκοπική συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω κερδοσκοπία και να τροφοδοτήσει περαιτέρω επενδύσεις, αλλά μπορεί επίσης να αποτύχει καθώς οι φούσκες μπορεί να σκάσουν.
Αυτό συνέβη με το λίθιο καθώς οι αυξανόμενες τιμές προσέλκυαν πολλούς επενδυτές στο μέταλλο, αλλά όταν η ζήτηση αυξήθηκε απότομα οι τιμές έπεσαν και τελικά οι κερδοσκόποι άρχισαν επίσης να στοιχηματίζουν εναντίον του μετάλλου. Αυτός ο τύπος αστάθειας απομακρύνει επίσης τα μέταλλα και τις εταιρείες εξόρυξης από το να κάνουν τις απαραίτητες επενδύσεις.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Allianz (δείκτης Working’s speculative index) η κερδοσκοπία αυξάνεται σταθερά για τον χαλκό και το παλλάδιο τα τελευταία χρόνια. Από το 2022, ο κερδοσκοπικός δείκτης για τον χαλκό ήταν κατά μέσο όρο 30% υψηλότερος από ό,τι μεταξύ του 2006 και του 2019. Η κερδοσκοπία παραμένει επίσης αυξημένη για το κοβάλτιο ενώ μειώνεται για το λίθιο καθώς οι τιμές έπεσαν πρόσφατα.
Ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις σε έρευνα και εξόρυξη
Ορισμένα μέταλλα παράλληλα κινδυνεύουν να πέσουν σε «κενό προσφοράς» κάτι που θα απαιτήσει περισσότερες επενδύσεις στην έρευνα και εξόρυξη και την ανάπτυξη νέων δυναμικών χωρητικότητας. Το 2023, οι προϋπολογισμοί έρευνας μειώθηκαν κατά 3% από το υψηλό εννέα ετών το 2022 για να φτάσουν τα 12,8 δισ. δολάρια. Αυτοί οι προϋπολογισμοί δεν αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά, γεγονός που θα μπορούσε να εμποδίσει τον κλάδο μακροπρόθεσμα, καθώς οι χρόνοι παράδοσης εξόρυξης είναι πλέον κοντά στα 18 χρόνια για τα ορυχεία που άνοιξαν πρόσφατα, από 13 χρόνια για τα ορυχεία που άνοιξαν μεταξύ του 2005 και 2009. Χώρες όπως ο Καναδάς , η Αυστραλία και η Χιλή, οι οποίες διαθέτουν μεγάλα αποθέματα μετάλλων και επωφελούνται από σημαντικούς προϋπολογισμούς έρευνας και εξόρυξης θα μπορούσαν να δουν τις εξαγωγές μετάλλων να αυξάνονται σημαντικά. Πράγματι, ο Καναδάς και η Αυστραλία αναμένουν ότι οι εξαγωγές μετάλλων τους θα διπλασιαστούν έως το 2030.
Για να καλύψουν τα κενά προσφοράς, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να μεσολαβήσουν σε συμμαχίες και συνεργασίες με χώρες πλούσιες σε ορυκτά, επισημαίνει η Allianz. Θα μπορούσαν επίσης να υποστηρίξουν τη μείωση του κινδύνου ορισμένων έργων (de-risking) ενώ οι εταιρείες εξόρυξης θα πρέπει να επενδύσουν σε τεχνολογίες για να κάνουν την έρευνα και εξόρυξη ταχύτερη και αποτελεσματικότερη. Η ανακύκλωση θα πρέπει επίσης να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα τόσο για τις κυβερνήσεις όσο και για τις εταιρείες. Πολλές εταιρείες που που διατρέχουν κίνδυνο ενός σοκ κερδοφορίας λόγω υψηλότερου κόστους θα πρέπει να εξετάσουν τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού, την κάθετη ολοκλήρωση και την αναζήτηση εναλλακτικών τεχνολογιών για να αυξήσουν την ανθεκτικότητά τους.
Οι εναλλακτικές τεχνολογίες θα πρέπει να δίνουν κίνητρα για καινοτομία και στρατηγικό σχεδιασμό για τις μεγάλες εταιρείες εξόρυξης και όχι μια στάση wait-and-see. Οι περισσότερες τεχνολογίες που σχετίζονται με φυσικά προϊόντα χρειάζονται περίπου 15 έως 50 χρόνια για να φτάσουν σε εμπορικές εφαρμογές και οι επενδυτές δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν την τεχνολογία ως δικαιολογία για να αποφύγουν την πράσινη «μανία» Ακόμη χειρότερα, με το να μην κάνουν τις κατάλληλες επενδύσεις, δίνουν κίνητρα για τεχνολογίες υποκατάστασης. Οι πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με τις μπαταρίες ιόντων νατρίου συνέπεσαν με τις υψηλές τιμές λιθίου. Η παροχή επαρκούς προσφοράς μετάλλων σε λογικές τιμές, ο στρατηγικός σχεδιασμός και η καινοτομία θα πρέπει επίσης να βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας των εταιρειών μετάλλων και εξόρυξης, καταλήγει η Allianz.
