Παραμονές Πρωτοχρονιάς, τους το ξεφούρνισε ο Πέδρο Σάντσεθ στους Ισπανούς ότι ο χαμηλός συντελεστής ΦΠΑ που εφαρμόσθηκε την τελευταία διετία στους λογαριασμούς της ενέργειας τελειώνει. Ο ΦΠΑ του ηλεκτρικού ρεύματος θα αυξηθεί από το σημερινό 5% στο 10% και θα παραμείνει σε αυτό το επίπεδο όλο το 2024. Στην Ελλάδα, ο συγκεκριμένος συντελεστής βρίσκεται στο 6%. Αντίστοιχα ο ΦΠΑ στο φυσικό αέριο αυξάνεται από 5% σε 10% από την πρώτη Ιανουαρίου, ωστόσο μέχρι τον Απρίλιο θα έχει επιστρέψει στα επίπεδα προ κρίσης στο 21%. Στην Ελλάδα ο σχετικός συντελεστής ΦΠΑ στους λογαριασμούς φυσικού αερίου βρίσκεται στο 6%.
Ο πληθωρισμός Νοεμβρίου όπως τον μετράει η Eurostat στην Ισπανία ήταν στο 3,3%, στην Ελλάδα στο 2,9%. Και στις δύο χώρες τα ποσοστά ήταν μεγαλύτερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που έφτανε το 2,4%. Η Ισπανία βρίσκεται σταθερά υψηλότερα της Ελλάδας τους τελευταίους μήνες.
Κι όμως αν παρακολουθήσει κάποιος την εγχώρια επικαιρότητα ή τις ομιλίες των πολιτικών αρχηγών, θα βρει αναφορές για το ισπανικό θαύμα που νίκησε τον πληθωρισμό, τη στιγμή που άλλες χώρες χωρίς εντυπωσιασμούς, αλλά με αυστηρούς μηχανισμούς κατάφεραν να κάνουν αθόρυβα, καλύτερα τη δουλειά. Ποιος έχει ασχοληθεί με το Βέλγιο και την Ολλανδία, που το τελευταίο τρίμηνο εμφανίζουν αρνητικό πληθωρισμό ή με τη Δανία και τη Φινλανδία που εμφανίζουν σχεδόν μηδενικό. Ο σοσιαλιστής Πέδρο Σάντσεθ και οι πολιτικές του «πουλάνε» περισσότερο.
Η απόσυρση
Στην πραγματικότητα σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες εφάρμοσαν μια παρόμοια συνταγή ως προς την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και τώρα αυτά τα μέτρα σταδιακά τα αποσύρουν. Κάποιες χώρες, όπως η Ισπανία, την «πασπάλισαν» με ολίγον από λαϊκισμό.
Τώρα που «θα φύγουν τα νερά της παλίρροιας, θα δούμε ποιος παραμένει γυμνός». Εκτός και αν πιστεύει σοβαρά κανείς ότι μηδενίζοντας τον ΦΠΑ σε μόνο 9 προϊόντα από τα χιλιάδες που διατίθενται στην αγορά, όπως έκανε η Ισπανία για το ψωμί, τα δημητριακά, το τυρί, τα αβγά, το αλεύρι, τους ξηρούς καρπούς, τα όσπρια, το γάλα και τα λαχανικά, έλυσε το πρόβλημα. Παρεμπίπτοντος ο Πέδρο Σάντσεθ προανήγγειλε ότι από αρχές Απριλίου επιστρέφουν και αυτά τα προϊόντα σε κανονικούς συντελεστές ΦΠΑ.
Η αποκλιμάκωση
Γενικώς σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, παρά το ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον, με τη μερική αναζωπύρωση του ουκρανικού μετώπου, τις αυξημένες εχθροπραξίες με τους Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, υπάρχει μια αίσθηση ότι για τους πρώτους μήνες του έτους θα συνεχισθεί η αποκλιμάκωσή του. Απόρροια αυτού του γεγονότος είναι και η σταθερή αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους. Ποιος φανταζόταν πριν από μερικούς μήνες ότι το ηλεκτρικό ρεύμα χωρίς επιδότηση θα είναι φτηνότερο από ό,τι ήταν με επιδότηση και ας δήλωναν οι περισσότεροι με τα «χρώματα» Σκυλακάκη μπερδεμένοι. Εκαναν και αυτά τη δουλειά τους. Προφανώς βοήθησε και η συγκυρία.
Η ισχυρή ΔΕΗ
Κυρίως όμως λειτούργησε το γεγονός ότι η χώρα έχει αυτό που εύχονταν δημοσίως όσοι αντιπολιτεύονταν την κυβέρνηση, μια ισχυρή ΔΕΗ, η οποία μπορεί και οδηγεί την αγορά σε φτηνότερα επίπεδα, με μικρότερα περιθώρια κέρδους για τους προμηθευτές. Για να γίνει αυτό ωστόσο, έπρεπε πρώτα να πατήσει γερά στα πόδια της, να γίνει οικονομικά ισχυρή, ώστε να μπορεί να παρεμβαίνει στο πλαίσιο των κανόνων. Οχι επειδή το διατάσσει ένας πολιτικός. Ηταν και αυτό μια άσκηση καπιταλισμού, που τώρα φαίνονται τα οφέλη. Παράδειγμα εφαρμογής και σε πολλές άλλες αγορές, όπου ο καπιταλισμός ακόμα δεν λειτουργεί, με αποτέλεσμα οι πληθωριστικές πιέσεις να παραμένουν. Καλή χρονιά.
